ઈરાને લશ્કરી ગ્રેડ યુરેનિયમનો સ્ટોક વધાર્યો:UN મોનિટરિંગ એજન્સીનો દાવો; ઈરાને રિપોર્ટને ફગાવી દીધો
ઈરાને પોતાના લશ્કરી ગ્રેડ યુરેનિયમ એટલે કે શુદ્ધ યુરેનિયમનો સ્ટોક 60% સુધી વધારી દીધો છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર પરમાણુ નિરીક્ષક સંસ્થા, આંતરરાષ્ટ્રીય પરમાણુ ઉર્જા એજન્સી (IAEA)એ એક ગુપ્ત અહેવાલમાં આ દાવો કર્યો છે. આ યુરેનિયમ પરમાણુ હથિયાર બનાવવાની ખૂબ નજીક માનવામાં આવે છે. એજન્સીએ ઈરાનને સહયોગ વધારવા અને તેની નીતિ બદલવાની અપીલ કરી છે. આ રિપોર્ટ એવા સમયે આવ્યો છે જ્યારે અમેરિકા અને ઈરાન વચ્ચે પરમાણુ કરાર ફરી શરૂ કરવાના પ્રયાસો ચાલી રહ્યા છે. વાતચીત ચાલી રહી છે, પરંતુ હજુ સુધી કોઈ નક્કર પરિણામ આવ્યું નથી. દરમિયાન, ઇઝરાયલે કહ્યું કે IAEA રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે ઇરાન પરમાણુ શસ્ત્રો બનાવવા માટે સંપૂર્ણપણે તૈયાર છે. તેમણે અપીલ કરી છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય તાત્કાલિક પગલાં લે. ફેબ્રુઆરી અને મે વચ્ચે 50% વધારો IAEAના અહેવાલ મુજબ, 17 મે સુધીમાં ઈરાને 60% શુદ્ધતા ધરાવતું 408.6 કિલોગ્રામ યુરેનિયમ એકઠું કરી લીધું હતું. આ ફેબ્રુઆરી કરતાં 50% વધુ છે. યુરેનિયમનું આ સ્તર 90% શુદ્ધ શસ્ત્રો-ગ્રેડ યુરેનિયમથી માત્ર એક ડગલું દૂર છે. IAEAએ જણાવ્યું હતું કે જો 60% સામગ્રીવાળા લગભગ 42 કિલો યુરેનિયમને વધુ શુદ્ધ કરવામાં આવે તો તેનો ઉપયોગ અણુ બોમ્બ બનાવવા માટે થઈ શકે છે. ઈરાનનો કુલ સમૃદ્ધ યુરેનિયમ ભંડાર હવે 9247.6 કિલોગ્રામ છે. જોકે, ઈરાન કહે છે કે તેનો પરમાણુ કાર્યક્રમ ફક્ત શાંતિ માટે છે. ઈરાને અહેવાલ ખોટો ગણાવ્યો ઈરાનના વિદેશ મંત્રાલય અને પરમાણુ ઉર્જા સંગઠન (AEO)એ આ અહેવાલને ખોટો અને પક્ષપાતી ગણાવ્યો. તેમણે કહ્યું કે આ રિપોર્ટ અવિશ્વસનીય સ્ત્રોતો પર આધારિત છે અને રાજકીય દબાણ હેઠળ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. ઈરાન એમ પણ કહે છે કે તેનો પરમાણુ કાર્યક્રમ ઇસ્લામિક સિદ્ધાંતો અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા હેઠળ શાંતિપૂર્ણ છે. તેમણે તેમના સર્વોચ્ચ નેતા ખામેનીએ જારી કરેલા ફતવાનો ઉલ્લેખ કર્યો, જેમાં પરમાણુ શસ્ત્રોને ઇસ્લામ વિરુદ્ધ જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા. ઈરાને એવો પણ આરોપ લગાવ્યો હતો કે 2018માં જ્યારે અમેરિકા પરમાણુ કરારમાંથી ખસી ગયું ત્યારે IAEA ચૂપ રહ્યું. અમેરિકાએ ઈરાનને નવો પ્રસ્તાવ મૂક્યો ઓમાનના વિદેશ મંત્રી તેહરાન પહોંચ્યા અને ઈરાની વિદેશ મંત્રીને એક નવો યુએસ પ્રસ્તાવ સોંપ્યો. આ દરખાસ્ત પરમાણુ કાર્યક્રમને મર્યાદિત કરવા અને યુએસ પ્રતિબંધોમાંથી રાહત સાથે જોડાયેલી છે. તાજેતરમાં અમેરિકા અને ઈરાન વચ્ચે રોમમાં પાંચમા રાઉન્ડની વાતચીત થઈ હતી, પરંતુ કોઈ નક્કર પરિણામ આવ્યું નથી. IAEAની તપાસમાં શું મળ્યું? IAEAએ સભ્ય દેશોને બીજો ગુપ્ત અહેવાલ મોકલ્યો છે જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ઈરાન તપાસમાં સહકાર આપી રહ્યું નથી, ખાસ કરીને જ્યાં માહિતી વિના યુરેનિયમના નિશાન મળી આવ્યા હતા. IAEAને શંકા હતી કે 2000ના દાયકાની શરૂઆતમાં ઈરાન પાસે ગુપ્ત લશ્કરી પરમાણુ કાર્યક્રમ હતો. તપાસમાં ત્રણ પ્રાચીન સ્થળો (તુર્કુઝાબાદ, વરામિન અને મારીવાન) અંગે આ વાત બહાર આવી છે. ચોથી સાઇટ, લવિશન-ઝિયાન, 2003 પછી ઈરાન દ્વારા તોડી પાડવામાં આવી હતી અને IAEAને ત્યાં જવાની મંજૂરી આપવામાં આવી ન હતી.
ઈરાને પોતાના લશ્કરી ગ્રેડ યુરેનિયમ એટલે કે શુદ્ધ યુરેનિયમનો સ્ટોક 60% સુધી વધારી દીધો છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર પરમાણુ નિરીક્ષક સંસ્થા, આંતરરાષ્ટ્રીય પરમાણુ ઉર્જા એજન્સી (IAEA)એ એક ગુપ્ત અહેવાલમાં આ દાવો કર્યો છે. આ યુરેનિયમ પરમાણુ હથિયાર બનાવવાની ખૂબ નજીક માનવામાં આવે છે. એજન્સીએ ઈરાનને સહયોગ વધારવા અને તેની નીતિ બદલવાની અપીલ કરી છે. આ રિપોર્ટ એવા સમયે આવ્યો છે જ્યારે અમેરિકા અને ઈરાન વચ્ચે પરમાણુ કરાર ફરી શરૂ કરવાના પ્રયાસો ચાલી રહ્યા છે. વાતચીત ચાલી રહી છે, પરંતુ હજુ સુધી કોઈ નક્કર પરિણામ આવ્યું નથી. દરમિયાન, ઇઝરાયલે કહ્યું કે IAEA રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે ઇરાન પરમાણુ શસ્ત્રો બનાવવા માટે સંપૂર્ણપણે તૈયાર છે. તેમણે અપીલ કરી છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય તાત્કાલિક પગલાં લે. ફેબ્રુઆરી અને મે વચ્ચે 50% વધારો IAEAના અહેવાલ મુજબ, 17 મે સુધીમાં ઈરાને 60% શુદ્ધતા ધરાવતું 408.6 કિલોગ્રામ યુરેનિયમ એકઠું કરી લીધું હતું. આ ફેબ્રુઆરી કરતાં 50% વધુ છે. યુરેનિયમનું આ સ્તર 90% શુદ્ધ શસ્ત્રો-ગ્રેડ યુરેનિયમથી માત્ર એક ડગલું દૂર છે. IAEAએ જણાવ્યું હતું કે જો 60% સામગ્રીવાળા લગભગ 42 કિલો યુરેનિયમને વધુ શુદ્ધ કરવામાં આવે તો તેનો ઉપયોગ અણુ બોમ્બ બનાવવા માટે થઈ શકે છે. ઈરાનનો કુલ સમૃદ્ધ યુરેનિયમ ભંડાર હવે 9247.6 કિલોગ્રામ છે. જોકે, ઈરાન કહે છે કે તેનો પરમાણુ કાર્યક્રમ ફક્ત શાંતિ માટે છે. ઈરાને અહેવાલ ખોટો ગણાવ્યો ઈરાનના વિદેશ મંત્રાલય અને પરમાણુ ઉર્જા સંગઠન (AEO)એ આ અહેવાલને ખોટો અને પક્ષપાતી ગણાવ્યો. તેમણે કહ્યું કે આ રિપોર્ટ અવિશ્વસનીય સ્ત્રોતો પર આધારિત છે અને રાજકીય દબાણ હેઠળ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. ઈરાન એમ પણ કહે છે કે તેનો પરમાણુ કાર્યક્રમ ઇસ્લામિક સિદ્ધાંતો અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા હેઠળ શાંતિપૂર્ણ છે. તેમણે તેમના સર્વોચ્ચ નેતા ખામેનીએ જારી કરેલા ફતવાનો ઉલ્લેખ કર્યો, જેમાં પરમાણુ શસ્ત્રોને ઇસ્લામ વિરુદ્ધ જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા. ઈરાને એવો પણ આરોપ લગાવ્યો હતો કે 2018માં જ્યારે અમેરિકા પરમાણુ કરારમાંથી ખસી ગયું ત્યારે IAEA ચૂપ રહ્યું. અમેરિકાએ ઈરાનને નવો પ્રસ્તાવ મૂક્યો ઓમાનના વિદેશ મંત્રી તેહરાન પહોંચ્યા અને ઈરાની વિદેશ મંત્રીને એક નવો યુએસ પ્રસ્તાવ સોંપ્યો. આ દરખાસ્ત પરમાણુ કાર્યક્રમને મર્યાદિત કરવા અને યુએસ પ્રતિબંધોમાંથી રાહત સાથે જોડાયેલી છે. તાજેતરમાં અમેરિકા અને ઈરાન વચ્ચે રોમમાં પાંચમા રાઉન્ડની વાતચીત થઈ હતી, પરંતુ કોઈ નક્કર પરિણામ આવ્યું નથી. IAEAની તપાસમાં શું મળ્યું? IAEAએ સભ્ય દેશોને બીજો ગુપ્ત અહેવાલ મોકલ્યો છે જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ઈરાન તપાસમાં સહકાર આપી રહ્યું નથી, ખાસ કરીને જ્યાં માહિતી વિના યુરેનિયમના નિશાન મળી આવ્યા હતા. IAEAને શંકા હતી કે 2000ના દાયકાની શરૂઆતમાં ઈરાન પાસે ગુપ્ત લશ્કરી પરમાણુ કાર્યક્રમ હતો. તપાસમાં ત્રણ પ્રાચીન સ્થળો (તુર્કુઝાબાદ, વરામિન અને મારીવાન) અંગે આ વાત બહાર આવી છે. ચોથી સાઇટ, લવિશન-ઝિયાન, 2003 પછી ઈરાન દ્વારા તોડી પાડવામાં આવી હતી અને IAEAને ત્યાં જવાની મંજૂરી આપવામાં આવી ન હતી.
What's Your Reaction?
Suraj Singh
hello
