विवाहित आहे, इतर महिलांना फँटसाइज करतो:कधीही चीट केले नाही पण तरीही मला अपराधी वाटते, मी चूक करत आहे का?
प्रश्न- मी शहरी, उच्च मध्यमवर्गीय पार्श्वभूमीतून आलो आहे. मी ३९ वर्षांचा आहे आणि मी आयआयटी पदवीधर आहे. माझ्या पत्नीने माझ्यासोबत आयआयटी खरगपूरमध्ये शिक्षण घेतले आहे. आम्ही दोघेही बंगळुरूमध्ये राहतो आणि एका विज्ञान संशोधन संस्थेत काम करतो. लग्नापूर्वी, आम्ही ७ वर्षे रिलेशनशिपमध्ये होतो आणि खूप आनंदी होतो. आम्ही अनेकदा हायकिंग आणि साहसासाठी जात होतो. आम्हाला एकमेकांचा सहवास आवडायचा. मला वाटले होते की आनंदाची ही भावना नेहमीच अशीच राहील. पण आता लग्नाच्या पाच वर्षांनंतर, असे दिसते की सर्व काही बदलले आहे. आता आम्ही पूर्वीसारखे काहीतरी नवीन करण्यास उत्सुक नाही. आम्ही वर्षातून एकदाही कुठेतरी बाहेर जात नाही. आमच्यातील जवळीक देखील आता नित्याची आणि कंटाळवाणी झाली आहे. असे नाही की मी माझ्या पत्नीवर प्रेम करत नाही, परंतु आता मी अनेकदा इतर महिलांबद्दल कल्पना करतो. हे करताना मला दोषी देखील वाटते. मी माझ्या पत्नीला कधीही फसवले नाही, परंतु मी माझ्या कल्पनांवर नियंत्रण ठेवू शकत नाही. याचा माझ्या मानसिक आरोग्यावरही परिणाम होत आहे. असे विचार येऊ नयेत म्हणून मी माझ्या मनावर कसे नियंत्रण ठेवू शकतो? कृपया मला मदत करा. तज्ञ - डॉ. द्रोण शर्मा, सल्लागार मानसोपचारतज्ज्ञ, आयर्लंड, यूके. यूके, आयर्लंड आणि जिब्राल्टर मेडिकल कौन्सिलचे सदस्य. उत्तर- तुम्ही ज्या पद्धतीने तुमचा प्रश्न स्पष्टपणे मांडला आहे त्यावरून असे दिसते की तुम्ही स्वतःहून गोष्टी बऱ्याच प्रमाणात पाहू आणि समजू शकता. पण इथे तुम्हाला तज्ञांच्या मदतीची देखील आवश्यकता आहे. विवाहपूर्व संबंध लग्नाआधी जेव्हा नाते सुरू होते तेव्हा त्यात एक प्रकारची नवीनता आणि स्वातंत्र्य असते. दोन व्यक्ती एकमेकांना ओळखत असतात. त्यांना शोधण्यासाठी खूप नवीन गोष्टी असतात. रासायनिकदृष्ट्या सांगायचे तर, नात्यातील त्या टप्प्यात डोपामाइनची पातळी देखील खूप जास्त असते. उत्साह आणि आनंद अनुभवण्यातही हा हार्मोन महत्त्वाची भूमिका बजावतो. एकत्र प्रवास करणे, साहस करणे. या सर्व गोष्टी भावनिक आणि लैंगिक जवळीक वाढवतात. लग्नानंतर नात्यांमध्ये बदल लग्नानंतर सर्वात जास्त बदलणारी गोष्ट म्हणजे जबाबदाऱ्यांमध्ये वाढ आणि उत्स्फूर्तता कमी होणे. दोन लोक एकमेकांना इतके चांगले ओळखतात की सर्वकाही अंदाजे होते. त्यात काहीही नवीनता उरलेली नाही. लैंगिक संबंध रोमांच आणि उत्साहापासून कायमस्वरूपी सुरक्षितता आणि आरामात बदलतात. डोपामाइन कमी होते आणि ऑक्सिटोसिन आणि व्हॅसोप्रेसिन हार्मोन्सची पातळी वाढते. नात्यात नवीनता आणि उत्साह टिकवून ठेवण्यासाठी, जोडपे आवश्यक असलेले साहस आणि गुंतवणूक करणे थांबवतात. अशा परिस्थितीत, एक प्रकारची एकरसता निर्माण होते. लैंगिक कल्पना: त्या सामान्य आहेत का? तुमच्या प्रश्नावरून असे दिसून येते की तुमच्या लैंगिक कल्पनांबद्दल तुम्हाला अपराधीपणाची भावना आहे. तुमचे अवचेतन मन ते चुकीचे समजते. तर, प्रथम हे समजून घेण्याचा प्रयत्न करूया. येथे सर्वात महत्वाची आणि महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे हे समजून घेणे की लैंगिक कल्पना या मानवांच्या लैंगिक जगाचा एक अतिशय नैसर्गिक भाग आहेत. अमेरिकन मानसशास्त्रज्ञ जस्टिन लेहमिलर यांनी २०१८ मध्ये केलेल्या अभ्यासानुसार, वचनबद्ध नातेसंबंधात असलेल्या सुमारे ९०% लोकांमध्ये लैंगिक कल्पना असतात. यामध्ये पुरुष आणि महिला दोघेही समाविष्ट आहेत. परंतु येथे सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे हे समजून घेणे की लैंगिक कल्पनांचा अर्थ असा नाही की तुम्ही तुमच्या नात्यात आनंदी नाही किंवा फसवणूक करू इच्छित आहात. जे लोक पूर्ण प्रामाणिकपणे नातेसंबंध टिकवून ठेवत आहेत ते देखील लैंगिक कल्पना बाळगू शकतात. लैंगिक कल्पनांची पातळी - RIFI-S चाचणी कधीकधी अशा कल्पना येणे अगदी सामान्य आणि आरोग्यदायी असते. पण दुसरीकडे, त्यांची पातळी हे देखील सांगते की तुमचे नाते कठीण टप्प्यातून जात आहे की नाही. यासाठी, RIFI-S (रिलेशनशिप इंटिमसी अँड फॅन्टसी इम्पॅक्ट स्केल) चाचणी केली जाते. ही चाचणी आपल्याला परिस्थितीची पातळी आणि तीव्रता याची कल्पना देते. मी तुम्हाला एकदा ही परीक्षा देण्याची शिफारस करेन. प्रामाणिकपणे विचार करा आणि खालील ग्राफिकमध्ये दिलेल्या प्रश्नांची उत्तरे द्या. ग्राफिकमध्ये १० प्रश्न आहेत. तुम्हाला हे प्रश्न १ ते ५ च्या प्रमाणात रेट करावे लागतील. १ म्हणजे तुम्ही पूर्णपणे असहमत आहात आणि ५ म्हणजे तुम्ही पूर्णपणे सहमत आहात. ग्राफिकमध्ये गुणांचे स्पष्टीकरण देखील दिले आहे. लैंगिक कल्पना आणि प्रतिबंधाच्या भावना लैंगिक कल्पना नेहमीच हानिकारक किंवा धोक्याचे लक्षण नसतात. मानवी वर्तन आणि मानसशास्त्राच्या अनेक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की लैंगिक कल्पनांचे फायदे देखील आहेत. ते लैंगिक इच्छा वाढवतात आणि दीर्घकालीन नातेसंबंधांमध्ये दीर्घकाळ कामवासना टिकवून ठेवण्यास मदत करतात. मानवी मन आणि त्याचे लैंगिक वर्तन कोणत्याही नमुन्यात बांधलेले नसते. जर त्यात विविधता आणि कल्पनाशक्ती नसेल तर ते खूप सामान्य, अरुंद आणि कंटाळवाणे बनते. मानवी स्वभाव आहे की तो नेहमीच काहीतरी नवीन शोधतो. लैंगिक कल्पना एक प्रकारची नवीनता आणतात. लैंगिक कल्पना करणारे तुम्ही पहिले नाही आहात आणि एकमेवही नाही आहात. या कल्पना सर्व समाज आणि संस्कृतींमध्ये खूप सामान्य आहेत. सर्व मानवांना त्या अनुभवायला मिळतात. समस्या अशी आहे की आपल्या समाजात याबद्दल कधीच बोलले जात नाही. म्हणूनच, जेव्हा अशा कल्पना मनात येतात तेव्हा लोकांना लाज आणि अपराधीपणाची भावना येऊ लागते. "असे विचार येणे म्हणजे तुम्ही ते करत आहात" या चुकीच्या समजुतीतून अपराधीपणाची भावना निर्माण होते. तर हे खरे नाही. स्वयं-मदत योजना येथे मी वास्तविक जीवनातील नातेसंबंध सुधारण्यासाठी एक स्वयं-मदत योजना देत आहे. तुमच्या लैंगिक कल्पनांची पातळी सामान्य आहे की धोक्याबाहेर आहे हे स्व-मूल्यांकन चाचणीतील तुमच्या गुणांवर अवलंबून आहे. ज्यांना त्यांचे नाते सुधारायचे आहे त्यांच्यासाठी ही योजना प्रभावी ठरू शकते. आठवडा १: चिंतन करा आणि स्वीकारा
प्रश्न- मी शहरी, उच्च मध्यमवर्गीय पार्श्वभूमीतून आलो आहे. मी ३९ वर्षांचा आहे आणि मी आयआयटी पदवीधर आहे. माझ्या पत्नीने माझ्यासोबत आयआयटी खरगपूरमध्ये शिक्षण घेतले आहे. आम्ही दोघेही बंगळुरूमध्ये राहतो आणि एका विज्ञान संशोधन संस्थेत काम करतो. लग्नापूर्वी, आम्ही ७ वर्षे रिलेशनशिपमध्ये होतो आणि खूप आनंदी होतो. आम्ही अनेकदा हायकिंग आणि साहसासाठी जात होतो. आम्हाला एकमेकांचा सहवास आवडायचा. मला वाटले होते की आनंदाची ही भावना नेहमीच अशीच राहील. पण आता लग्नाच्या पाच वर्षांनंतर, असे दिसते की सर्व काही बदलले आहे. आता आम्ही पूर्वीसारखे काहीतरी नवीन करण्यास उत्सुक नाही. आम्ही वर्षातून एकदाही कुठेतरी बाहेर जात नाही. आमच्यातील जवळीक देखील आता नित्याची आणि कंटाळवाणी झाली आहे. असे नाही की मी माझ्या पत्नीवर प्रेम करत नाही, परंतु आता मी अनेकदा इतर महिलांबद्दल कल्पना करतो. हे करताना मला दोषी देखील वाटते. मी माझ्या पत्नीला कधीही फसवले नाही, परंतु मी माझ्या कल्पनांवर नियंत्रण ठेवू शकत नाही. याचा माझ्या मानसिक आरोग्यावरही परिणाम होत आहे. असे विचार येऊ नयेत म्हणून मी माझ्या मनावर कसे नियंत्रण ठेवू शकतो? कृपया मला मदत करा. तज्ञ - डॉ. द्रोण शर्मा, सल्लागार मानसोपचारतज्ज्ञ, आयर्लंड, यूके. यूके, आयर्लंड आणि जिब्राल्टर मेडिकल कौन्सिलचे सदस्य. उत्तर- तुम्ही ज्या पद्धतीने तुमचा प्रश्न स्पष्टपणे मांडला आहे त्यावरून असे दिसते की तुम्ही स्वतःहून गोष्टी बऱ्याच प्रमाणात पाहू आणि समजू शकता. पण इथे तुम्हाला तज्ञांच्या मदतीची देखील आवश्यकता आहे. विवाहपूर्व संबंध लग्नाआधी जेव्हा नाते सुरू होते तेव्हा त्यात एक प्रकारची नवीनता आणि स्वातंत्र्य असते. दोन व्यक्ती एकमेकांना ओळखत असतात. त्यांना शोधण्यासाठी खूप नवीन गोष्टी असतात. रासायनिकदृष्ट्या सांगायचे तर, नात्यातील त्या टप्प्यात डोपामाइनची पातळी देखील खूप जास्त असते. उत्साह आणि आनंद अनुभवण्यातही हा हार्मोन महत्त्वाची भूमिका बजावतो. एकत्र प्रवास करणे, साहस करणे. या सर्व गोष्टी भावनिक आणि लैंगिक जवळीक वाढवतात. लग्नानंतर नात्यांमध्ये बदल लग्नानंतर सर्वात जास्त बदलणारी गोष्ट म्हणजे जबाबदाऱ्यांमध्ये वाढ आणि उत्स्फूर्तता कमी होणे. दोन लोक एकमेकांना इतके चांगले ओळखतात की सर्वकाही अंदाजे होते. त्यात काहीही नवीनता उरलेली नाही. लैंगिक संबंध रोमांच आणि उत्साहापासून कायमस्वरूपी सुरक्षितता आणि आरामात बदलतात. डोपामाइन कमी होते आणि ऑक्सिटोसिन आणि व्हॅसोप्रेसिन हार्मोन्सची पातळी वाढते. नात्यात नवीनता आणि उत्साह टिकवून ठेवण्यासाठी, जोडपे आवश्यक असलेले साहस आणि गुंतवणूक करणे थांबवतात. अशा परिस्थितीत, एक प्रकारची एकरसता निर्माण होते. लैंगिक कल्पना: त्या सामान्य आहेत का? तुमच्या प्रश्नावरून असे दिसून येते की तुमच्या लैंगिक कल्पनांबद्दल तुम्हाला अपराधीपणाची भावना आहे. तुमचे अवचेतन मन ते चुकीचे समजते. तर, प्रथम हे समजून घेण्याचा प्रयत्न करूया. येथे सर्वात महत्वाची आणि महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे हे समजून घेणे की लैंगिक कल्पना या मानवांच्या लैंगिक जगाचा एक अतिशय नैसर्गिक भाग आहेत. अमेरिकन मानसशास्त्रज्ञ जस्टिन लेहमिलर यांनी २०१८ मध्ये केलेल्या अभ्यासानुसार, वचनबद्ध नातेसंबंधात असलेल्या सुमारे ९०% लोकांमध्ये लैंगिक कल्पना असतात. यामध्ये पुरुष आणि महिला दोघेही समाविष्ट आहेत. परंतु येथे सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे हे समजून घेणे की लैंगिक कल्पनांचा अर्थ असा नाही की तुम्ही तुमच्या नात्यात आनंदी नाही किंवा फसवणूक करू इच्छित आहात. जे लोक पूर्ण प्रामाणिकपणे नातेसंबंध टिकवून ठेवत आहेत ते देखील लैंगिक कल्पना बाळगू शकतात. लैंगिक कल्पनांची पातळी - RIFI-S चाचणी कधीकधी अशा कल्पना येणे अगदी सामान्य आणि आरोग्यदायी असते. पण दुसरीकडे, त्यांची पातळी हे देखील सांगते की तुमचे नाते कठीण टप्प्यातून जात आहे की नाही. यासाठी, RIFI-S (रिलेशनशिप इंटिमसी अँड फॅन्टसी इम्पॅक्ट स्केल) चाचणी केली जाते. ही चाचणी आपल्याला परिस्थितीची पातळी आणि तीव्रता याची कल्पना देते. मी तुम्हाला एकदा ही परीक्षा देण्याची शिफारस करेन. प्रामाणिकपणे विचार करा आणि खालील ग्राफिकमध्ये दिलेल्या प्रश्नांची उत्तरे द्या. ग्राफिकमध्ये १० प्रश्न आहेत. तुम्हाला हे प्रश्न १ ते ५ च्या प्रमाणात रेट करावे लागतील. १ म्हणजे तुम्ही पूर्णपणे असहमत आहात आणि ५ म्हणजे तुम्ही पूर्णपणे सहमत आहात. ग्राफिकमध्ये गुणांचे स्पष्टीकरण देखील दिले आहे. लैंगिक कल्पना आणि प्रतिबंधाच्या भावना लैंगिक कल्पना नेहमीच हानिकारक किंवा धोक्याचे लक्षण नसतात. मानवी वर्तन आणि मानसशास्त्राच्या अनेक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की लैंगिक कल्पनांचे फायदे देखील आहेत. ते लैंगिक इच्छा वाढवतात आणि दीर्घकालीन नातेसंबंधांमध्ये दीर्घकाळ कामवासना टिकवून ठेवण्यास मदत करतात. मानवी मन आणि त्याचे लैंगिक वर्तन कोणत्याही नमुन्यात बांधलेले नसते. जर त्यात विविधता आणि कल्पनाशक्ती नसेल तर ते खूप सामान्य, अरुंद आणि कंटाळवाणे बनते. मानवी स्वभाव आहे की तो नेहमीच काहीतरी नवीन शोधतो. लैंगिक कल्पना एक प्रकारची नवीनता आणतात. लैंगिक कल्पना करणारे तुम्ही पहिले नाही आहात आणि एकमेवही नाही आहात. या कल्पना सर्व समाज आणि संस्कृतींमध्ये खूप सामान्य आहेत. सर्व मानवांना त्या अनुभवायला मिळतात. समस्या अशी आहे की आपल्या समाजात याबद्दल कधीच बोलले जात नाही. म्हणूनच, जेव्हा अशा कल्पना मनात येतात तेव्हा लोकांना लाज आणि अपराधीपणाची भावना येऊ लागते. "असे विचार येणे म्हणजे तुम्ही ते करत आहात" या चुकीच्या समजुतीतून अपराधीपणाची भावना निर्माण होते. तर हे खरे नाही. स्वयं-मदत योजना येथे मी वास्तविक जीवनातील नातेसंबंध सुधारण्यासाठी एक स्वयं-मदत योजना देत आहे. तुमच्या लैंगिक कल्पनांची पातळी सामान्य आहे की धोक्याबाहेर आहे हे स्व-मूल्यांकन चाचणीतील तुमच्या गुणांवर अवलंबून आहे. ज्यांना त्यांचे नाते सुधारायचे आहे त्यांच्यासाठी ही योजना प्रभावी ठरू शकते. आठवडा १: चिंतन करा आणि स्वीकारा आठवडा २: शारीरिक आणि भावनिक जवळीकतेवर काम करा आठवडा ३: तुमच्या कल्पनांचा शोध घेणे हे सर्व केल्यानंतर, काही दिवसांनी तुमचा RIFI-S स्कोअर तपासा. जर तुम्हाला काही सुधारणा जाणवत नसेल, तर कपल थेरपी घ्या. तुमच्या जोडीदारासोबत लैंगिक कल्पना शेअर करणे योग्य आहे का? या प्रश्नाचे कोणतेही अंतिम उत्तर असू शकत नाही. ते दोन्ही भागीदारांच्या परिपक्वता आणि परस्पर समजुतीवर अवलंबून असते. असे करणे नेहमीच योग्य ठरणार नाही. जर कल्पना परस्पर मित्रांबद्दल, सहकाऱ्यांबद्दल किंवा तुमच्या जोडीदाराच्या ओळखीच्या एखाद्या व्यक्तीबद्दल असतील तर त्या सामायिक करणे योग्य नाही. असे केल्याने असुरक्षितता, मत्सर आणि रागाच्या भावना निर्माण होऊ शकतात. लैंगिक कल्पना तेव्हाच शेअर केल्या पाहिजेत जेव्हा नात्यात खोल भावनिक सुरक्षितता असेल, परस्पर संमती असेल आणि दोन्ही भागीदार त्याबद्दल बोलण्यास आणि जाणून घेण्यासाठी उत्सुक आणि मानसिक-भावनिकदृष्ट्या तयार असतील. तुमच्या लैंगिक कल्पना गुप्त ठेवणे योग्य आहे का? हो, अगदी बरोबर. प्रत्येक व्यक्तीची स्वतःची वैयक्तिक मानसिक जागा असते. त्या जागेची गोपनीयता राखणे आणि ती तुमच्या जोडीदारासोबत शेअर न करणे हे पूर्णपणे योग्य आहे, परंतु यासाठी काही अटी आहेत. जसे की-
What's Your Reaction?
Suraj Singh
hello
