પથરીનાં આ 7 લક્ષણો ને અવગણશો નહીં!:હાઇડ્રેશન અને હેલ્ધી ફૂડ જોખમ ઘટાડશે, બચવાના 7 સરળ ઉપાયો
ઝડપથી વધતા તાપમાન સાથે, ભારતમાં કિડની સ્ટોન (પથરી)ના કેસ પણ વધી રહ્યા છે. એશિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ નેફ્રોલોજી એન્ડ યુરોલોજી (AINU) અનુસાર, તેલંગાણામાં દરરોજ લગભગ 300-400 દર્દીઓ કિડની સ્ટોનની ફરિયાદ સાથે આવી રહ્યા છે, જે સામાન્ય દિવસોની તુલનામાં લગભગ બમણા છે. ચિંતાજનક વાત એ છે કે આ કેસ 40%ના દરે વધી રહ્યા છે અને તે 20-40 વર્ષની વય જૂથના યુવાનોને સૌથી વધુ અસર કરી રહ્યા છે. AINUના નિષ્ણાતોના મતે, ઉનાળામાં યુવાનોમાં કિડની સ્ટોનના કેસ વધવા પાછળ ઘણા કારણો છે. આમાં, ડિહાઇડ્રેશન એટલે કે શરીરમાં પાણીની ઉણપ એક મુખ્ય કારણ છે. આ ઉપરાંત, ખરાબ જીવનશૈલી આ જોખમને વધુ વધારે છે. 'નેશનલ સેન્ટર ફોર બાયોટેકનોલોજી ઇન્ફોર્મેશન'ના એક અહેવાલ મુજબ, ભારતમાં 12%થી વધુ લોકો કિડનીમાં પથરીની સમસ્યાથી પીડાય છે. જોકે, તમારી જીવનશૈલીમાં કેટલાક સરળ ફેરફારો કરીને આ જોખમ ઘટાડી શકાય છે. તો, આજે ફિઝિકલ હેલ્થ કોલમમાં, આપણે ઉનાળાની ઋતુમાં કિડની સ્ટોનનું જોખમ કેમ વધે છે તે વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ જાણશો કે- ઉનાળામાં આ કારણે કિડની સ્ટોનના કેસ વધે છે AINU અનુસાર, ઉનાળાના મહિનાઓમાં કિડની સ્ટોન થવાનું જોખમ વધી જાય છે કારણ કે આ સમય દરમિયાન શરીરમાંથી પરસેવાના રૂપમાં મોટી માત્રામાં પાણી, મીઠું અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સ બહાર નીકળે છે. આ શરીરને ડિહાઇડ્રેટ કરે છે અને પેશાબનો પ્રવાહ ઘટાડે છે. આવી સ્થિતિમાં, પેશાબમાં હાજર કેલ્શિયમ, ઓક્સાલેટ અને યુરિક એસિડ જેવા ખનિજો એકસાથે ભેગા થાય છે અને નાના સ્ફટિકો બનાવવાનું શરૂ કરે છે. આ સ્ફટિકો ધીમે ધીમે વધી શકે છે અને કિડની સ્ટોન બનાવી શકે છે કારણ કે તે સામાન્ય રીતે શરીરમાંથી બહાર નીકળી શકતા નથી. આ ઉપરાંત, અનહેલ્ધી ખાવાની આદતો, પેશાબ રોકવો અને કેટલાક આનુવંશિક પરિબળો પણ કિડની સ્ટોનનું કારણ બની શકે છે. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી આ સમજો- આ લોકોને કિડની સ્ટોનનું જોખમ વધારે હોય છે કેટલાક લોકોને કિડની સ્ટોન થવાનું જોખમ વધારે હોય છે. જેમ કે- કિડની સ્ટોનનાં આ લક્ષણો ને અવગણશો નહીં શરૂઆતમાં, કિડની સ્ટોન થવાના લક્ષણો સામાન્ય રીતે પેટમાં દુખાવો, વારંવાર પેશાબ લાગવી અથવા પેશાબ કરતી વખતે બળતરા જેવા હોય છે. ધ્યાનમાં રાખો કે આ બધા લક્ષણો એક સાથે દેખાતા નથી. કેટલાક લોકોમાં ખૂબ જ હળવા લક્ષણો પણ હોઈ શકે છે. તેથી, જો તમને કોઈ લક્ષણો દેખાય, તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી તેના લક્ષણો સમજો- કિડની સ્ટોનથી બચવાના ઉપાયો યુરોલોજિસ્ટ ડૉ. વિનીત સિંહ સોમવંશી કહે છે કે જીવનશૈલીમાં કેટલાક સરળ ફેરફારો કરીને કિડનીમાં પથરીના જોખમને ટાળી શકાય છે. આ માટે દિવસમાં ઓછામાં ઓછા 8-10 ગ્લાસ પાણી પીવો. તમે નારિયેળ પાણી, લીંબુ પાણી અને ફળોનો રસ પણ પી શકો છો. વધુ પડતું મીઠું ખાવાથી પેશાબમાં કેલ્શિયમ વધે છે, જેનાથી પથરી બની શકે છે. તેથી, પેકેજ્ડ ફૂડ, ફાસ્ટ ફૂડ અને જંક ફૂડ જેવા વધુ મીઠાવાળા ખોરાક ન ખાઓ. આ સિવાય, કેટલીક બીજી બાબતો પણ ધ્યાનમાં રાખો. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી આ સમજો- કિડની સ્ટોનની સારવાર કિડની સ્ટોનની સારવાર તેના કદ, તે ક્યાં અટવાઈ છે અને તેનાથી ગંભીર દુખાવો કે ચેપ થઈ રહ્યો છે તેના પર આધાર રાખે છે. નાની પથરી (સામાન્ય રીતે 5 મીમી કરતા ઓછી) ઘણીવાર પુષ્કળ પાણી પીવાથી અને પીડાનાશક દવાઓ લેવાથી કોઈ ખાસ સારવાર વિના જાતે જ નીકળી જાય છે. આનાથી મોટા પથરી માટે લિથોટ્રિપ્સી કરવામાં આવે છે. આમાં, પથ્થરને કોઈપણ કાપ્યા વિના નાના ટુકડાઓમાં તોડી નાખવામાં આવે છે. તૂટેલા ટુકડા પેશાબ દ્વારા સરળતાથી બહાર નીકળી જાય છે. આ પ્રક્રિયા સામાન્ય રીતે પીડારહિત હોય છે. ગંભીર કિસ્સાઓમાં, પથરી યુરેટેરોસ્કોપી અને ઓપન સર્જરી દ્વારા દૂર કરવામાં આવે છે. કિડની સ્ટોનને લગતા સામાન્ય પ્રશ્નો અને જવાબો પ્રશ્ન- કિડનીમાં પથરી કેવી રીતે શોધી શકાય? જવાબ: કિડનીમાં પથરી શોધવા માટે, ડૉક્ટર બોડી ટેસ્ટ, યૂરિન ટેસ્ટ અને એક્સ-રે, અલ્ટ્રાસાઉન્ડ અથવા સીટી સ્કેન જેવા ઇમેજિંગ ટેસ્ટ કરવાનું કહી શકે છે. પ્રશ્ન- શું પૂરતું પાણી પીવાથી કિડની સ્ટોન શરીરની બહાર નીકળી શકે છે? જવાબ: ડૉ. વિનીત સિંહ સોમવંશી કહે છે કે પુષ્કળ પાણી પીવું એ કિડની સ્ટોનને રોકવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે. તે યૂરિનને પાતળું કરે છે, જેના કારણે પથ્થર બનાવતા ખનિજો એકઠા થઈ શકતા નથી અને સરળતાથી દૂર થઈ જાય છે. જોકે, ફક્ત પાણી પીવું પૂરતું નથી. આ માટે સ્વસ્થ આહાર અને સારી જીવનશૈલી પણ જરૂરી છે. પ્રશ્ન- શું કસરત કરવાથી કિડની સ્ટોન થવાનું જોખમ ઓછું થાય છે? જવાબ- નિયમિત કસરત વજન જાળવી રાખવામાં મદદ કરે છે અને કિડની સ્ટોનનું જોખમ ઘટાડી શકે છે. પરંતુ આ સાથે, પૂરતું પાણી પીવું અને સ્વસ્થ આહાર લેવો પણ મહત્વપૂર્ણ છે. પ્રશ્ન- શું બાળકોને પણ કિડનીમાં પથરી થઈ શકે છે? જવાબ- હા, આજકાલ બાળકોમાં પણ કિડની સ્ટોનના કિસ્સાઓ વધી રહ્યા છે. આનું મુખ્ય કારણ જંક ફૂડ અને સુગરવાળા પીણાંનું વધુ પડતું સેવન અને ડિહાઇડ્રેશન છે. પ્રશ્ન- શું કિડની સ્ટોનની પીડા હંમેશા ખૂબ જ તીવ્ર હોય છે? જવાબ: ડૉ. વિનીત સિંહ સોમવંશી કહે છે કે આ જરૂરી નથી. નાના કદના પથરી પણ કોઈપણ પીડા વિના બહાર આવી શકે છે. જોકે, જ્યારે પથ્થર મૂત્રમાર્ગમાં અટવાઈ જાય છે, ત્યારે તે તીવ્ર અને અસહ્ય પીડા પેદા કરી શકે છે. આને રેનલ કોલિક કહેવાય છે. પ્રશ્ન- જો કિડની સ્ટોન એક વાર થાય છે, તો શું તે ફરીથી થઈ શકે છે? જવાબ: હા, જે લોકોને એક વાર કિડનીમાં પથરી થઈ ગઈ હોય તેમને ફરીથી પથરી થવાનું જોખમ વધી જાય છે. તેથી, નિવારક પગલાંનું સતત પાલન કરવું અને ડૉક્ટરના સંપર્કમાં રહેવું મહત્વપૂર્ણ છે.
ઝડપથી વધતા તાપમાન સાથે, ભારતમાં કિડની સ્ટોન (પથરી)ના કેસ પણ વધી રહ્યા છે. એશિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ નેફ્રોલોજી એન્ડ યુરોલોજી (AINU) અનુસાર, તેલંગાણામાં દરરોજ લગભગ 300-400 દર્દીઓ કિડની સ્ટોનની ફરિયાદ સાથે આવી રહ્યા છે, જે સામાન્ય દિવસોની તુલનામાં લગભગ બમણા છે. ચિંતાજનક વાત એ છે કે આ કેસ 40%ના દરે વધી રહ્યા છે અને તે 20-40 વર્ષની વય જૂથના યુવાનોને સૌથી વધુ અસર કરી રહ્યા છે. AINUના નિષ્ણાતોના મતે, ઉનાળામાં યુવાનોમાં કિડની સ્ટોનના કેસ વધવા પાછળ ઘણા કારણો છે. આમાં, ડિહાઇડ્રેશન એટલે કે શરીરમાં પાણીની ઉણપ એક મુખ્ય કારણ છે. આ ઉપરાંત, ખરાબ જીવનશૈલી આ જોખમને વધુ વધારે છે. 'નેશનલ સેન્ટર ફોર બાયોટેકનોલોજી ઇન્ફોર્મેશન'ના એક અહેવાલ મુજબ, ભારતમાં 12%થી વધુ લોકો કિડનીમાં પથરીની સમસ્યાથી પીડાય છે. જોકે, તમારી જીવનશૈલીમાં કેટલાક સરળ ફેરફારો કરીને આ જોખમ ઘટાડી શકાય છે. તો, આજે ફિઝિકલ હેલ્થ કોલમમાં, આપણે ઉનાળાની ઋતુમાં કિડની સ્ટોનનું જોખમ કેમ વધે છે તે વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ જાણશો કે- ઉનાળામાં આ કારણે કિડની સ્ટોનના કેસ વધે છે
AINU અનુસાર, ઉનાળાના મહિનાઓમાં કિડની સ્ટોન થવાનું જોખમ વધી જાય છે કારણ કે આ સમય દરમિયાન શરીરમાંથી પરસેવાના રૂપમાં મોટી માત્રામાં પાણી, મીઠું અને ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સ બહાર નીકળે છે. આ શરીરને ડિહાઇડ્રેટ કરે છે અને પેશાબનો પ્રવાહ ઘટાડે છે. આવી સ્થિતિમાં, પેશાબમાં હાજર કેલ્શિયમ, ઓક્સાલેટ અને યુરિક એસિડ જેવા ખનિજો એકસાથે ભેગા થાય છે અને નાના સ્ફટિકો બનાવવાનું શરૂ કરે છે. આ સ્ફટિકો ધીમે ધીમે વધી શકે છે અને કિડની સ્ટોન બનાવી શકે છે કારણ કે તે સામાન્ય રીતે શરીરમાંથી બહાર નીકળી શકતા નથી. આ ઉપરાંત, અનહેલ્ધી ખાવાની આદતો, પેશાબ રોકવો અને કેટલાક આનુવંશિક પરિબળો પણ કિડની સ્ટોનનું કારણ બની શકે છે. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી આ સમજો- આ લોકોને કિડની સ્ટોનનું જોખમ વધારે હોય છે
કેટલાક લોકોને કિડની સ્ટોન થવાનું જોખમ વધારે હોય છે. જેમ કે- કિડની સ્ટોનનાં આ લક્ષણો ને અવગણશો નહીં
શરૂઆતમાં, કિડની સ્ટોન થવાના લક્ષણો સામાન્ય રીતે પેટમાં દુખાવો, વારંવાર પેશાબ લાગવી અથવા પેશાબ કરતી વખતે બળતરા જેવા હોય છે. ધ્યાનમાં રાખો કે આ બધા લક્ષણો એક સાથે દેખાતા નથી. કેટલાક લોકોમાં ખૂબ જ હળવા લક્ષણો પણ હોઈ શકે છે. તેથી, જો તમને કોઈ લક્ષણો દેખાય, તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી તેના લક્ષણો સમજો- કિડની સ્ટોનથી બચવાના ઉપાયો
યુરોલોજિસ્ટ ડૉ. વિનીત સિંહ સોમવંશી કહે છે કે જીવનશૈલીમાં કેટલાક સરળ ફેરફારો કરીને કિડનીમાં પથરીના જોખમને ટાળી શકાય છે. આ માટે દિવસમાં ઓછામાં ઓછા 8-10 ગ્લાસ પાણી પીવો. તમે નારિયેળ પાણી, લીંબુ પાણી અને ફળોનો રસ પણ પી શકો છો. વધુ પડતું મીઠું ખાવાથી પેશાબમાં કેલ્શિયમ વધે છે, જેનાથી પથરી બની શકે છે. તેથી, પેકેજ્ડ ફૂડ, ફાસ્ટ ફૂડ અને જંક ફૂડ જેવા વધુ મીઠાવાળા ખોરાક ન ખાઓ. આ સિવાય, કેટલીક બીજી બાબતો પણ ધ્યાનમાં રાખો. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી આ સમજો- કિડની સ્ટોનની સારવાર
કિડની સ્ટોનની સારવાર તેના કદ, તે ક્યાં અટવાઈ છે અને તેનાથી ગંભીર દુખાવો કે ચેપ થઈ રહ્યો છે તેના પર આધાર રાખે છે. નાની પથરી (સામાન્ય રીતે 5 મીમી કરતા ઓછી) ઘણીવાર પુષ્કળ પાણી પીવાથી અને પીડાનાશક દવાઓ લેવાથી કોઈ ખાસ સારવાર વિના જાતે જ નીકળી જાય છે. આનાથી મોટા પથરી માટે લિથોટ્રિપ્સી કરવામાં આવે છે. આમાં, પથ્થરને કોઈપણ કાપ્યા વિના નાના ટુકડાઓમાં તોડી નાખવામાં આવે છે. તૂટેલા ટુકડા પેશાબ દ્વારા સરળતાથી બહાર નીકળી જાય છે. આ પ્રક્રિયા સામાન્ય રીતે પીડારહિત હોય છે. ગંભીર કિસ્સાઓમાં, પથરી યુરેટેરોસ્કોપી અને ઓપન સર્જરી દ્વારા દૂર કરવામાં આવે છે. કિડની સ્ટોનને લગતા સામાન્ય પ્રશ્નો અને જવાબો પ્રશ્ન- કિડનીમાં પથરી કેવી રીતે શોધી શકાય?
જવાબ: કિડનીમાં પથરી શોધવા માટે, ડૉક્ટર બોડી ટેસ્ટ, યૂરિન ટેસ્ટ અને એક્સ-રે, અલ્ટ્રાસાઉન્ડ અથવા સીટી સ્કેન જેવા ઇમેજિંગ ટેસ્ટ કરવાનું કહી શકે છે. પ્રશ્ન- શું પૂરતું પાણી પીવાથી કિડની સ્ટોન શરીરની બહાર નીકળી શકે છે?
જવાબ: ડૉ. વિનીત સિંહ સોમવંશી કહે છે કે પુષ્કળ પાણી પીવું એ કિડની સ્ટોનને રોકવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે. તે યૂરિનને પાતળું કરે છે, જેના કારણે પથ્થર બનાવતા ખનિજો એકઠા થઈ શકતા નથી અને સરળતાથી દૂર થઈ જાય છે. જોકે, ફક્ત પાણી પીવું પૂરતું નથી. આ માટે સ્વસ્થ આહાર અને સારી જીવનશૈલી પણ જરૂરી છે. પ્રશ્ન- શું કસરત કરવાથી કિડની સ્ટોન થવાનું જોખમ ઓછું થાય છે?
જવાબ- નિયમિત કસરત વજન જાળવી રાખવામાં મદદ કરે છે અને કિડની સ્ટોનનું જોખમ ઘટાડી શકે છે. પરંતુ આ સાથે, પૂરતું પાણી પીવું અને સ્વસ્થ આહાર લેવો પણ મહત્વપૂર્ણ છે. પ્રશ્ન- શું બાળકોને પણ કિડનીમાં પથરી થઈ શકે છે?
જવાબ- હા, આજકાલ બાળકોમાં પણ કિડની સ્ટોનના કિસ્સાઓ વધી રહ્યા છે. આનું મુખ્ય કારણ જંક ફૂડ અને સુગરવાળા પીણાંનું વધુ પડતું સેવન અને ડિહાઇડ્રેશન છે. પ્રશ્ન- શું કિડની સ્ટોનની પીડા હંમેશા ખૂબ જ તીવ્ર હોય છે?
જવાબ: ડૉ. વિનીત સિંહ સોમવંશી કહે છે કે આ જરૂરી નથી. નાના કદના પથરી પણ કોઈપણ પીડા વિના બહાર આવી શકે છે. જોકે, જ્યારે પથ્થર મૂત્રમાર્ગમાં અટવાઈ જાય છે, ત્યારે તે તીવ્ર અને અસહ્ય પીડા પેદા કરી શકે છે. આને રેનલ કોલિક કહેવાય છે. પ્રશ્ન- જો કિડની સ્ટોન એક વાર થાય છે, તો શું તે ફરીથી થઈ શકે છે?
જવાબ: હા, જે લોકોને એક વાર કિડનીમાં પથરી થઈ ગઈ હોય તેમને ફરીથી પથરી થવાનું જોખમ વધી જાય છે. તેથી, નિવારક પગલાંનું સતત પાલન કરવું અને ડૉક્ટરના સંપર્કમાં રહેવું મહત્વપૂર્ણ છે.
What's Your Reaction?
Suraj Singh
hello
