दावा- रिफायनरीजची रशियाकडून कच्चे तेल खरेदी बंद:अमेरिकेच्या दबावाचा परिणाम, भारत मध्य पूर्वेकडून तेल खरेदी करू शकतो
भारतातील सरकारी तेल शुद्धीकरण कारखान्यांनी सध्या रशियाकडून कच्चे तेल खरेदी करणे बंद केले आहे. याचे कारण अमेरिकेकडून वाढता दबाव असल्याचे मानले जाते. रशियाकडून तेल खरेदी केल्यामुळे अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी भारताच्या निर्यातीवर ५०% पर्यंत शुल्क लावण्याची घोषणा केली आहे. भारताने रशियाकडून कच्चे तेल खरेदी करणे पूर्णपणे थांबवावे अशी अमेरिकेची इच्छा आहे. रशिया-युक्रेन युद्ध संपवण्यासाठी मॉस्कोवर दबाव आणण्याच्या अमेरिकेच्या रणनीतीचा हा एक भाग आहे. ब्लूमबर्गने सूत्रांच्या हवाल्याने एका अहवालात ही माहिती दिली आहे. सरकारी रिफायनरीज स्पॉट मार्केटमधून तेल खरेदी करणार नाहीत इंडियन ऑइल, भारत पेट्रोलियम आणि हिंदुस्तान पेट्रोलियमसारख्या रिफायनरीजनी पुढील खरेदी चक्रात रशियाकडून स्पॉट मार्केटमध्ये (तत्काळ खरेदी) तेल खरेदी न करण्याचा निर्णय घेतला आहे. हा निर्णय ऑक्टोबरमध्ये लोड होणाऱ्या कच्च्या तेलाच्या खरेदीवर लागू होईल. या प्रकरणाशी परिचित असलेल्या लोकांनी ब्लूमबर्गला सांगितले की, रिफायनरीज नवीन ऑर्डर देण्यासाठी सरकारकडून स्पष्ट मार्गदर्शक तत्त्वांची वाट पाहत आहेत, कारण त्यांना माध्यमांशी बोलण्याचा अधिकार नाही. तथापि, रशियाच्या रोझनेफ्टशी जोडलेले रिलायन्स इंडस्ट्रीज आणि नायरा एनर्जी सारखे खाजगी रिफायनर्स त्यांच्या जुन्या करारांनुसार तेल खरेदी करत राहतात. स्पॉट मार्केट म्हणजे अशी बाजारपेठ जिथे तेल, गॅससारख्या वस्तूंची खरेदी-विक्री तत्काळ होते आणि डिलिव्हरीदेखील जलद होते. यामध्ये, किमती सध्याच्या बाजार दरांनुसार निश्चित केल्या जातात. भारत रशियाकडून तेल खरेदी करत आहे, म्हणून दंड ठोठावण्यात आला अमेरिकेचे अध्यक्ष ट्रम्प यांनी भारताच्या निर्यातीवरील शुल्क दुप्पट करून ५०% केले आहे. अमेरिकेच्या प्रशासनाचे म्हणणे आहे की भारताने रशियासोबत तेल व्यापार सुरू ठेवल्याबद्दल शिक्षा म्हणून हे पाऊल उचलले आहे. मनोरंजक म्हणजे, रशियाच्या तेलाचा आणखी एक मोठा खरेदीदार असलेल्या चीनविरुद्ध अमेरिकेने असे कोणतेही पाऊल उचललेले नाही. रशिया-युक्रेन युद्धानंतर भारताने रशियाकडून तेल आयात वाढवली युक्रेन युद्ध सुरू झाल्यानंतर भारताने रशियाकडून तेल आयात जवळजवळ शून्यावरून वाढवून दररोज २० लाख बॅरलपर्यंत केली होती. परंतु आता, रिफायनरीज नवीन ऑर्डर देण्यास कचरत असल्याने हा आकडा कमी होऊ शकतो. या प्रकरणाशी संबंधित तज्ज्ञांचा असा विश्वास आहे की जर भारताने रशियाकडून तेल खरेदी कमी केली तर रशियाला स्वस्त दरात तेल विकावे लागू शकते. कदाचित ते चीनला जास्त ऑफर देऊ शकेल. रशियाच्या तेलाऐवजी भारत मध्य पूर्वेतील तेल वापरू शकतो जर भारतीय रिफायनरीज रशियाकडून तेल खरेदी कमी करतात किंवा थांबवतात, तर ते अमेरिका, मध्य पूर्व आणि आफ्रिकन देशांकडून तेल खरेदी करण्याचा पर्याय निवडू शकतात. दुसरीकडे, रिलायन्स इंडस्ट्रीज आणि नायरा एनर्जी सारख्या खाजगी रिफायनरीजनी अद्याप या प्रकरणाबद्दल काहीही सांगितलेले नाही. भारत पेट्रोलियमचे माजी रिफायनरी संचालक आर. रामचंद्रन यांनी ब्लूमबर्गला सांगितले की, अल्पकालीन अडथळे हाताळता येतात. "काही काळासाठी ऑपरेशनल समस्या असू शकतात, परंतु तेलाचा पुरवठा आणि मागणी संतुलित राहील," असे ते म्हणाले. ते म्हणाले की, भौगोलिक जवळीक आणि तेलाच्या विविधतेमुळे मध्य पूर्व हा भारतीय रिफायनरीजसाठी एक नैसर्गिक पर्याय आहे.
भारतातील सरकारी तेल शुद्धीकरण कारखान्यांनी सध्या रशियाकडून कच्चे तेल खरेदी करणे बंद केले आहे. याचे कारण अमेरिकेकडून वाढता दबाव असल्याचे मानले जाते. रशियाकडून तेल खरेदी केल्यामुळे अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी भारताच्या निर्यातीवर ५०% पर्यंत शुल्क लावण्याची घोषणा केली आहे. भारताने रशियाकडून कच्चे तेल खरेदी करणे पूर्णपणे थांबवावे अशी अमेरिकेची इच्छा आहे. रशिया-युक्रेन युद्ध संपवण्यासाठी मॉस्कोवर दबाव आणण्याच्या अमेरिकेच्या रणनीतीचा हा एक भाग आहे. ब्लूमबर्गने सूत्रांच्या हवाल्याने एका अहवालात ही माहिती दिली आहे. सरकारी रिफायनरीज स्पॉट मार्केटमधून तेल खरेदी करणार नाहीत इंडियन ऑइल, भारत पेट्रोलियम आणि हिंदुस्तान पेट्रोलियमसारख्या रिफायनरीजनी पुढील खरेदी चक्रात रशियाकडून स्पॉट मार्केटमध्ये (तत्काळ खरेदी) तेल खरेदी न करण्याचा निर्णय घेतला आहे. हा निर्णय ऑक्टोबरमध्ये लोड होणाऱ्या कच्च्या तेलाच्या खरेदीवर लागू होईल. या प्रकरणाशी परिचित असलेल्या लोकांनी ब्लूमबर्गला सांगितले की, रिफायनरीज नवीन ऑर्डर देण्यासाठी सरकारकडून स्पष्ट मार्गदर्शक तत्त्वांची वाट पाहत आहेत, कारण त्यांना माध्यमांशी बोलण्याचा अधिकार नाही. तथापि, रशियाच्या रोझनेफ्टशी जोडलेले रिलायन्स इंडस्ट्रीज आणि नायरा एनर्जी सारखे खाजगी रिफायनर्स त्यांच्या जुन्या करारांनुसार तेल खरेदी करत राहतात. स्पॉट मार्केट म्हणजे अशी बाजारपेठ जिथे तेल, गॅससारख्या वस्तूंची खरेदी-विक्री तत्काळ होते आणि डिलिव्हरीदेखील जलद होते. यामध्ये, किमती सध्याच्या बाजार दरांनुसार निश्चित केल्या जातात. भारत रशियाकडून तेल खरेदी करत आहे, म्हणून दंड ठोठावण्यात आला अमेरिकेचे अध्यक्ष ट्रम्प यांनी भारताच्या निर्यातीवरील शुल्क दुप्पट करून ५०% केले आहे. अमेरिकेच्या प्रशासनाचे म्हणणे आहे की भारताने रशियासोबत तेल व्यापार सुरू ठेवल्याबद्दल शिक्षा म्हणून हे पाऊल उचलले आहे. मनोरंजक म्हणजे, रशियाच्या तेलाचा आणखी एक मोठा खरेदीदार असलेल्या चीनविरुद्ध अमेरिकेने असे कोणतेही पाऊल उचललेले नाही. रशिया-युक्रेन युद्धानंतर भारताने रशियाकडून तेल आयात वाढवली युक्रेन युद्ध सुरू झाल्यानंतर भारताने रशियाकडून तेल आयात जवळजवळ शून्यावरून वाढवून दररोज २० लाख बॅरलपर्यंत केली होती. परंतु आता, रिफायनरीज नवीन ऑर्डर देण्यास कचरत असल्याने हा आकडा कमी होऊ शकतो. या प्रकरणाशी संबंधित तज्ज्ञांचा असा विश्वास आहे की जर भारताने रशियाकडून तेल खरेदी कमी केली तर रशियाला स्वस्त दरात तेल विकावे लागू शकते. कदाचित ते चीनला जास्त ऑफर देऊ शकेल. रशियाच्या तेलाऐवजी भारत मध्य पूर्वेतील तेल वापरू शकतो जर भारतीय रिफायनरीज रशियाकडून तेल खरेदी कमी करतात किंवा थांबवतात, तर ते अमेरिका, मध्य पूर्व आणि आफ्रिकन देशांकडून तेल खरेदी करण्याचा पर्याय निवडू शकतात. दुसरीकडे, रिलायन्स इंडस्ट्रीज आणि नायरा एनर्जी सारख्या खाजगी रिफायनरीजनी अद्याप या प्रकरणाबद्दल काहीही सांगितलेले नाही. भारत पेट्रोलियमचे माजी रिफायनरी संचालक आर. रामचंद्रन यांनी ब्लूमबर्गला सांगितले की, अल्पकालीन अडथळे हाताळता येतात. "काही काळासाठी ऑपरेशनल समस्या असू शकतात, परंतु तेलाचा पुरवठा आणि मागणी संतुलित राहील," असे ते म्हणाले. ते म्हणाले की, भौगोलिक जवळीक आणि तेलाच्या विविधतेमुळे मध्य पूर्व हा भारतीय रिफायनरीजसाठी एक नैसर्गिक पर्याय आहे.
What's Your Reaction?
