मॉस्कोमध्ये NSA डोभाल यांनी पुतिन यांची घेतली भेट:म्हणाले- भारत-रशिया संबंध खूप खास आहेत; पुतिन या वर्षी भारत दौऱ्यावर येणार
भारताचे राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार (NSA) अजित डोभाल यांनी गुरुवारी रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांची सुरक्षा, आर्थिक आणि ऊर्जा सहकार्यावर द्विपक्षीय चर्चेसाठी मॉस्को दौऱ्यावर क्रेमलिन येथे भेट घेतली. रशियाच्या सरकारी माध्यम स्पुतनिकने एक व्हिडिओ प्रसिद्ध केला ज्यामध्ये डोभाल यांनी भारत-रशिया संबंधांना "खूप खास" असे वर्णन केले आणि दोन्ही देशांमधील दीर्घकालीन धोरणात्मक भागीदारीवर भर दिला. ते म्हणाले, 'आमचे नाते खूप खास आणि जुने आहे. आम्ही आमच्या धोरणात्मक भागीदारीला खूप महत्त्व देतो. राष्ट्राध्यक्ष पुतिन यांच्या भारत भेटीच्या बातमीने आम्हाला खूप आनंद झाला आहे. तारखा जवळजवळ निश्चित झाल्या आहेत.' पुतिन या वर्षी भारताला भेट देऊ शकतात या वर्षाच्या शेवटच्या आठवड्यात राष्ट्राध्यक्ष पुतिन भारत दौऱ्यावर येऊ शकतात. रशियन वृत्तसंस्था TASS ने सकाळी NSA अजित डोभाल यांच्या हवाल्याने ही माहिती दिली. रशियाचे संरक्षण मंत्री सर्गेई शोइगु यांच्याशी झालेल्या भेटीदरम्यान डोभाल म्हणाले होते की, "आता आमचे संबंध खूप खास झाले आहेत, ज्याची आम्ही प्रशंसा करतो. आमच्या देशांमध्ये मजबूत भागीदारी आहे आणि आम्ही उच्च पातळीवर चर्चा करतो." अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी भारताच्या रशियाशी असलेल्या संबंधांवर केलेल्या टिप्पण्यांमुळे या भेटीला महत्त्व प्राप्त झाले आहे. रशियाकडून तेल खरेदी करण्याचे कारण देत ट्रम्प यांनी भारतावर प्रथम २५% आणि नंतर ५०% टॅरिफ लादला. पुतिन शेवटचे २०२१ मध्ये भारतात आले होते राष्ट्रपती पुतिन यांनी ०६ डिसेंबर २०२१ रोजी भारताला भेट दिली. त्यानंतर ते फक्त ४ तासांसाठी भारतात आले. या काळात भारत आणि रशियामध्ये २८ करार झाले. यामध्ये लष्करी आणि तांत्रिक करारांचा समावेश होता. दोन्ही देशांनी २०२५ पर्यंत वार्षिक ३० अब्ज डॉलर्स (२ लाख ५३ हजार कोटी रुपये) व्यापाराचे लक्ष्य ठेवले होते. फेब्रुवारी २०२२ मध्ये युक्रेन युद्ध सुरू झाल्यानंतर पुतिन यांचा हा पहिलाच भारत दौरा असेल. या भेटीमुळे दोन्ही देशांमधील २०३० साठी एक नवीन आर्थिक रोडमॅप पुढे जाईल अशी अपेक्षा आहे. भारत आणि रशिया यांनी त्यांचा द्विपक्षीय व्यापार दरवर्षी १०० अब्ज डॉलर्सपेक्षा जास्त करण्याचे मान्य केले आहे. सध्या, दोन्ही देशांमधील द्विपक्षीय व्यापार सुमारे ६० अब्ज डॉलर्स आहे. २०२४ मध्ये मोदींनी दोनदा रशियाला भेट दिली २०२४ मध्ये पंतप्रधान मोदींनी दोनदा रशियाला भेट दिली. ते २२ ऑक्टोबर रोजी ब्रिक्स शिखर परिषदेसाठी रशियाला गेले होते. जुलैच्या सुरुवातीलाही मोदी दोन दिवसांसाठी रशियाला गेले होते. त्यानंतर त्यांनी पुतिन यांना भारत भेटीचे आमंत्रण दिले होते. अटक वॉरंट जारी झाल्यानंतर पुतिन इतर देशांमध्ये प्रवास करणे टाळत आहेत मार्च २०२३ मध्ये, आयसीसीने पुतिन यांच्याविरुद्ध अटक वॉरंट जारी केले. युक्रेनमध्ये मुलांचे अपहरण आणि हद्दपारीच्या आरोपांवर आधारित न्यायालयाने पुतिन यांना युद्ध गुन्ह्यांसाठी जबाबदार धरले. संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेच्या (UNSC) कायमस्वरूपी सदस्य देशाच्या सर्वोच्च नेत्याविरुद्ध ICC ने अटक वॉरंट जारी करण्याची ही पहिलीच वेळ होती. अमेरिका, रशिया, चीन, ब्रिटन आणि फ्रान्स हे UNSC चे कायमस्वरूपी सदस्य आहेत. तेव्हापासून पुतिन इतर देशांना भेटी देणे टाळत आहेत. गेल्या वर्षी ते G20 शिखर परिषदेत सहभागी होण्यासाठी भारतात आले नव्हते. त्यांच्या जागी परराष्ट्र मंत्री सर्गेई लावरोव्ह यांनी या कार्यक्रमाला हजेरी लावली. या वर्षाच्या अखेरीस ब्राझीलमध्ये होणाऱ्या G20 शिखर परिषदेतही पुतिन सहभागी होणार नाहीत अशी शक्यता आहे. भारत हा रशियन तेलाचा दुसरा सर्वात मोठा खरेदीदार चीननंतर भारत हा रशियन तेलाचा सर्वात मोठा खरेदीदार आहे. युक्रेन युद्धापूर्वी भारत रशियाकडून फक्त ०.२% (प्रतिदिन ६८ हजार बॅरल) तेल आयात करत होता. मे २०२३ पर्यंत ते ४५% (प्रतिदिन २० लाख बॅरल) पर्यंत वाढले, तर २०२५ मध्ये जानेवारी ते जुलै या कालावधीत, भारत रशियाकडून दररोज १७.८ लाख बॅरल तेल खरेदी करत आहे. गेल्या दोन वर्षांपासून भारत दरवर्षी १३० अब्ज डॉलर्स (११.३३ लाख कोटी रुपये) पेक्षा जास्त किमतीचे रशियन तेल खरेदी करत आहे.
भारताचे राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार (NSA) अजित डोभाल यांनी गुरुवारी रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांची सुरक्षा, आर्थिक आणि ऊर्जा सहकार्यावर द्विपक्षीय चर्चेसाठी मॉस्को दौऱ्यावर क्रेमलिन येथे भेट घेतली. रशियाच्या सरकारी माध्यम स्पुतनिकने एक व्हिडिओ प्रसिद्ध केला ज्यामध्ये डोभाल यांनी भारत-रशिया संबंधांना "खूप खास" असे वर्णन केले आणि दोन्ही देशांमधील दीर्घकालीन धोरणात्मक भागीदारीवर भर दिला. ते म्हणाले, 'आमचे नाते खूप खास आणि जुने आहे. आम्ही आमच्या धोरणात्मक भागीदारीला खूप महत्त्व देतो. राष्ट्राध्यक्ष पुतिन यांच्या भारत भेटीच्या बातमीने आम्हाला खूप आनंद झाला आहे. तारखा जवळजवळ निश्चित झाल्या आहेत.'
पुतिन या वर्षी भारताला भेट देऊ शकतात या वर्षाच्या शेवटच्या आठवड्यात राष्ट्राध्यक्ष पुतिन भारत दौऱ्यावर येऊ शकतात. रशियन वृत्तसंस्था TASS ने सकाळी NSA अजित डोभाल यांच्या हवाल्याने ही माहिती दिली. रशियाचे संरक्षण मंत्री सर्गेई शोइगु यांच्याशी झालेल्या भेटीदरम्यान डोभाल म्हणाले होते की, "आता आमचे संबंध खूप खास झाले आहेत, ज्याची आम्ही प्रशंसा करतो. आमच्या देशांमध्ये मजबूत भागीदारी आहे आणि आम्ही उच्च पातळीवर चर्चा करतो." अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी भारताच्या रशियाशी असलेल्या संबंधांवर केलेल्या टिप्पण्यांमुळे या भेटीला महत्त्व प्राप्त झाले आहे. रशियाकडून तेल खरेदी करण्याचे कारण देत ट्रम्प यांनी भारतावर प्रथम २५% आणि नंतर ५०% टॅरिफ लादला. पुतिन शेवटचे २०२१ मध्ये भारतात आले होते
राष्ट्रपती पुतिन यांनी ०६ डिसेंबर २०२१ रोजी भारताला भेट दिली. त्यानंतर ते फक्त ४ तासांसाठी भारतात आले. या काळात भारत आणि रशियामध्ये २८ करार झाले. यामध्ये लष्करी आणि तांत्रिक करारांचा समावेश होता. दोन्ही देशांनी २०२५ पर्यंत वार्षिक ३० अब्ज डॉलर्स (२ लाख ५३ हजार कोटी रुपये) व्यापाराचे लक्ष्य ठेवले होते. फेब्रुवारी २०२२ मध्ये युक्रेन युद्ध सुरू झाल्यानंतर पुतिन यांचा हा पहिलाच भारत दौरा असेल. या भेटीमुळे दोन्ही देशांमधील २०३० साठी एक नवीन आर्थिक रोडमॅप पुढे जाईल अशी अपेक्षा आहे. भारत आणि रशिया यांनी त्यांचा द्विपक्षीय व्यापार दरवर्षी १०० अब्ज डॉलर्सपेक्षा जास्त करण्याचे मान्य केले आहे. सध्या, दोन्ही देशांमधील द्विपक्षीय व्यापार सुमारे ६० अब्ज डॉलर्स आहे. २०२४ मध्ये मोदींनी दोनदा रशियाला भेट दिली २०२४ मध्ये पंतप्रधान मोदींनी दोनदा रशियाला भेट दिली. ते २२ ऑक्टोबर रोजी ब्रिक्स शिखर परिषदेसाठी रशियाला गेले होते. जुलैच्या सुरुवातीलाही मोदी दोन दिवसांसाठी रशियाला गेले होते. त्यानंतर त्यांनी पुतिन यांना भारत भेटीचे आमंत्रण दिले होते. अटक वॉरंट जारी झाल्यानंतर पुतिन इतर देशांमध्ये प्रवास करणे टाळत आहेत
मार्च २०२३ मध्ये, आयसीसीने पुतिन यांच्याविरुद्ध अटक वॉरंट जारी केले. युक्रेनमध्ये मुलांचे अपहरण आणि हद्दपारीच्या आरोपांवर आधारित न्यायालयाने पुतिन यांना युद्ध गुन्ह्यांसाठी जबाबदार धरले. संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेच्या (UNSC) कायमस्वरूपी सदस्य देशाच्या सर्वोच्च नेत्याविरुद्ध ICC ने अटक वॉरंट जारी करण्याची ही पहिलीच वेळ होती. अमेरिका, रशिया, चीन, ब्रिटन आणि फ्रान्स हे UNSC चे कायमस्वरूपी सदस्य आहेत. तेव्हापासून पुतिन इतर देशांना भेटी देणे टाळत आहेत. गेल्या वर्षी ते G20 शिखर परिषदेत सहभागी होण्यासाठी भारतात आले नव्हते. त्यांच्या जागी परराष्ट्र मंत्री सर्गेई लावरोव्ह यांनी या कार्यक्रमाला हजेरी लावली. या वर्षाच्या अखेरीस ब्राझीलमध्ये होणाऱ्या G20 शिखर परिषदेतही पुतिन सहभागी होणार नाहीत अशी शक्यता आहे. भारत हा रशियन तेलाचा दुसरा सर्वात मोठा खरेदीदार चीननंतर भारत हा रशियन तेलाचा सर्वात मोठा खरेदीदार आहे. युक्रेन युद्धापूर्वी भारत रशियाकडून फक्त ०.२% (प्रतिदिन ६८ हजार बॅरल) तेल आयात करत होता. मे २०२३ पर्यंत ते ४५% (प्रतिदिन २० लाख बॅरल) पर्यंत वाढले, तर २०२५ मध्ये जानेवारी ते जुलै या कालावधीत, भारत रशियाकडून दररोज १७.८ लाख बॅरल तेल खरेदी करत आहे. गेल्या दोन वर्षांपासून भारत दरवर्षी १३० अब्ज डॉलर्स (११.३३ लाख कोटी रुपये) पेक्षा जास्त किमतीचे रशियन तेल खरेदी करत आहे.
What's Your Reaction?
