पाकिस्तानच्या सिंधू नदीच्या डेल्टा प्रदेशातील पाणीसाठा 80% कमी झाला:समुद्राच्या पाण्यामुळे जमीन खारट झाली; 12 लाख लोक बेघर झाले
पाकिस्तानातील सर्वात मोठी नदी असलेल्या सिंधू नदीच्या डेल्टा प्रदेशातील जीवन संपण्याच्या मार्गावर आहे. सिंधू नदीचे पाणी वरच्या भागातील कालवे आणि धरणांमध्ये अडवले गेले आहे. यामुळे सिंध प्रांत आणि डेल्टा प्रदेशाला होणारा पाणीपुरवठा जवळजवळ बंद झाला आहे. १९५० पासून, सिंधू डेल्टामध्ये वाहणारे पाणी ८०% ने कमी झाले आहे. दुसरीकडे, अरबी समुद्राचे खारे पाणी त्यात शिरले आहे. त्यामुळे येथील जमीन खारट झाली आहे. शेती बंद झाली आहे. माशांची संख्या कमी झाली आहे आणि कोळंबी आणि खेकड्यांचे जीवन धोक्यात आले आहे. या डेल्टा प्रदेशात एकेकाळी १७ लहान नद्या, दलदलीची जमीन, खारफुटीची जंगले आणि माशांनी भरलेले चिखलाचे मैदान होते. आज माती खारट आहे, पाणी विषारी आहे आणि जमीन राहण्यायोग्य नाही. सिंध सरकारच्या मते, येथील ८०% पाणी आता पिण्यायोग्य राहिलेले नाही. समुद्राचे खारे पाणी आता जमिनीत खोलवर गेले आहे. २० वर्षांत लोकसंख्या १२ लाखांनी कमी झाली सरकारी आकडेवारीनुसार, गेल्या दोन दशकांत, १२ लाखांहून अधिक लोक त्रिभुज प्रदेश सोडून कराचीसारख्या शहरांमध्ये स्थलांतरित झाले आहेत. पाकिस्तान फिशरफोक फोरमने म्हटले आहे की, किनारी भागातून हजारो मच्छीमार कुटुंबे विस्थापित झाली आहेत. ५४ वर्षीय हबीबुल्लाह खट्टी यांनी त्यांचे गाव अब्दुल्ला मीरबहार सोडले आहे. गाव सोडण्यापूर्वी त्यांनी त्यांच्या आईच्या कबरीला अंतिम श्रद्धांजली वाहिली. ते म्हणतात, सर्वत्र खारे पाणी पसरले आहे. आता गावात फक्त चार घरे उरली आहेत. खारो चान परिसरातील बहुतेक गावे समुद्राने गिळंकृत केली आहेत, जिथे एकेकाळी ४० गावे होती. १९८१ मध्ये या भागातील लोकसंख्या २६ हजार होती, जी २०२३ मध्ये फक्त ११ हजारांवर आली आहे. सिंधू नदीचे पाणी रोखल्याबद्दल सिंधमध्ये निदर्शने फेब्रुवारीपासून सिंध प्रांतात सेव्ह द सिंधू नदी चळवळ नावाची एक आघाडी निदर्शने करत आहे. त्यात पर्यावरण कार्यकर्ते, स्थानिक समुदाय, स्वयंसेवी संस्था आणि धोरणकर्ते यांचा समावेश आहे. या कालव्यांमुळे सिंधू नदीचा पाणीपुरवठा रोखला जाईल, ज्यामुळे सिंध आणि विशेषतः सिंधू त्रिभुज प्रदेशातील शेतीला धोका निर्माण होईल, असे निदर्शकांचे म्हणणे आहे. सिंधियानी तहरीक या महिला संघटनेच्या कार्यकर्त्या मरियम गोपांग म्हणतात, आपल्या सिंधू नदीशिवाय आपण काहीच नाही. जर ती नसेल तर आपण मरून जाऊ. सिंधू नदीचे पाणी ६ कालव्यांमध्ये पाठवले जात आहे. पाकिस्तानातील सर्वात मोठ्या सिंधू नदीचे पाणी घेऊन ४ प्रांतांमध्ये ६ कालवे बांधले जात आहेत. हा प्रकल्प ग्रीन पाकिस्तान इनिशिएटिव्ह अंतर्गत चालवला जात आहे. त्याची किंमत सुमारे २८ हजार कोटी रुपये आहे. या कालव्यांमधून मिळणारे पाणी वाळवंटी जमिनी लागवडीयोग्य बनवण्यासाठी वापरले जाईल. हे पाणी सिंधू नदी किंवा तिच्या बंधाऱ्यांमधून घेतले जाईल. यातील सर्वात मोठा कालवा पंजाबच्या चोलिस्तान वाळवंटात बांधला जाईल.
पाकिस्तानातील सर्वात मोठी नदी असलेल्या सिंधू नदीच्या डेल्टा प्रदेशातील जीवन संपण्याच्या मार्गावर आहे. सिंधू नदीचे पाणी वरच्या भागातील कालवे आणि धरणांमध्ये अडवले गेले आहे. यामुळे सिंध प्रांत आणि डेल्टा प्रदेशाला होणारा पाणीपुरवठा जवळजवळ बंद झाला आहे. १९५० पासून, सिंधू डेल्टामध्ये वाहणारे पाणी ८०% ने कमी झाले आहे. दुसरीकडे, अरबी समुद्राचे खारे पाणी त्यात शिरले आहे. त्यामुळे येथील जमीन खारट झाली आहे. शेती बंद झाली आहे. माशांची संख्या कमी झाली आहे आणि कोळंबी आणि खेकड्यांचे जीवन धोक्यात आले आहे. या डेल्टा प्रदेशात एकेकाळी १७ लहान नद्या, दलदलीची जमीन, खारफुटीची जंगले आणि माशांनी भरलेले चिखलाचे मैदान होते. आज माती खारट आहे, पाणी विषारी आहे आणि जमीन राहण्यायोग्य नाही. सिंध सरकारच्या मते, येथील ८०% पाणी आता पिण्यायोग्य राहिलेले नाही. समुद्राचे खारे पाणी आता जमिनीत खोलवर गेले आहे. २० वर्षांत लोकसंख्या १२ लाखांनी कमी झाली सरकारी आकडेवारीनुसार, गेल्या दोन दशकांत, १२ लाखांहून अधिक लोक त्रिभुज प्रदेश सोडून कराचीसारख्या शहरांमध्ये स्थलांतरित झाले आहेत. पाकिस्तान फिशरफोक फोरमने म्हटले आहे की, किनारी भागातून हजारो मच्छीमार कुटुंबे विस्थापित झाली आहेत. ५४ वर्षीय हबीबुल्लाह खट्टी यांनी त्यांचे गाव अब्दुल्ला मीरबहार सोडले आहे. गाव सोडण्यापूर्वी त्यांनी त्यांच्या आईच्या कबरीला अंतिम श्रद्धांजली वाहिली. ते म्हणतात, सर्वत्र खारे पाणी पसरले आहे. आता गावात फक्त चार घरे उरली आहेत. खारो चान परिसरातील बहुतेक गावे समुद्राने गिळंकृत केली आहेत, जिथे एकेकाळी ४० गावे होती. १९८१ मध्ये या भागातील लोकसंख्या २६ हजार होती, जी २०२३ मध्ये फक्त ११ हजारांवर आली आहे. सिंधू नदीचे पाणी रोखल्याबद्दल सिंधमध्ये निदर्शने फेब्रुवारीपासून सिंध प्रांतात सेव्ह द सिंधू नदी चळवळ नावाची एक आघाडी निदर्शने करत आहे. त्यात पर्यावरण कार्यकर्ते, स्थानिक समुदाय, स्वयंसेवी संस्था आणि धोरणकर्ते यांचा समावेश आहे. या कालव्यांमुळे सिंधू नदीचा पाणीपुरवठा रोखला जाईल, ज्यामुळे सिंध आणि विशेषतः सिंधू त्रिभुज प्रदेशातील शेतीला धोका निर्माण होईल, असे निदर्शकांचे म्हणणे आहे. सिंधियानी तहरीक या महिला संघटनेच्या कार्यकर्त्या मरियम गोपांग म्हणतात, आपल्या सिंधू नदीशिवाय आपण काहीच नाही. जर ती नसेल तर आपण मरून जाऊ. सिंधू नदीचे पाणी ६ कालव्यांमध्ये पाठवले जात आहे. पाकिस्तानातील सर्वात मोठ्या सिंधू नदीचे पाणी घेऊन ४ प्रांतांमध्ये ६ कालवे बांधले जात आहेत. हा प्रकल्प ग्रीन पाकिस्तान इनिशिएटिव्ह अंतर्गत चालवला जात आहे. त्याची किंमत सुमारे २८ हजार कोटी रुपये आहे. या कालव्यांमधून मिळणारे पाणी वाळवंटी जमिनी लागवडीयोग्य बनवण्यासाठी वापरले जाईल. हे पाणी सिंधू नदी किंवा तिच्या बंधाऱ्यांमधून घेतले जाईल. यातील सर्वात मोठा कालवा पंजाबच्या चोलिस्तान वाळवंटात बांधला जाईल.
What's Your Reaction?
