ચોમાસાની 8 સંજીવની જડીબુટ્ટી!:શરદી-ઉધરસ ભગાડશે, રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારશે; ડાયટિશિયન પાસેથી જાણો ફાયદા અને ખાવાની રીત
વરસાદની ઋતુ આરામ અને ઠંડક લાવે છે, પરંતુ તે ઘણી બીમારીઓનું જોખમ પણ વધારે છે. હવામાં ભેજ વધવાને કારણે બેક્ટેરિયા અને ફૂગ ઝડપથી વધે છે, જેના કારણે શરદી, ઉદરસ, પેટમાં દુખાવો અને સ્કિન ઇન્ફેક્શન જેવી સમસ્યાઓ સામાન્ય બની જાય છે. આવી સ્થિતિમાં, રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત રાખવી ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. આયુર્વેદ અનુસાર, આપણા રસોડામાં જ ઘણી બધી સ્વદેશી ઔષધિઓ અને મસાલા હાજર હોય છે, જે ચોમાસા દરમિયાન શરીરને રોગોથી બચાવવામાં મદદ કરે છે. તમે તેને તમારી ચા, ઉકાળો, પાણી અથવા રોજિંદા ખોરાકમાં સામેલ કરીને સ્વસ્થ રહી શકો છો. તો ચાલો 'કામના સમાચાર' માં જાણીએ કે ચોમાસા દરમિયાન કઈ ઔષધિઓ તમારા શરીરને રક્ષણ આપવામાં મદદ કરે છે? તેમજ આપણે વાત કરીશું- નિષ્ણાત: શિલ્પી ગોયલ, ડાયટિશિયન, રાયપુર, છત્તીસગઢ પ્રશ્ન- ચોમાસા દરમિયાન રોગપ્રતિકારક શક્તિ કેમ નબળી પડી જાય છે? જવાબ- ચોમાસા દરમિયાન ભેજ અને તાપમાનમાં ફેરફારને કારણે વાતાવરણમાં બેક્ટેરિયા, વાયરસ અને ફૂગની સંખ્યા વધે છે. તેનાથી પાચનશક્તિ નબળી પડે છે અને શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી થવા લાગે છે. આ જ કારણ છે કે આ ઋતુમાં શરદી, તાવ, ત્વચાની સમસ્યાઓ અને પેટના ચેપ ઝડપથી ફેલાય છે. નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો તેનાથી ઝડપથી પ્રભાવિત થાય છે. પ્રશ્ન- ચોમાસા દરમિયાન કઈ ઔષધિઓ તમારા સ્વાસ્થ્યને મજબૂત બનાવી શકે છે? જવાબ- આયુર્વેદમાં, ઘણી ઔષધિઓને રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારનાર માનવામાં આવે છે. આ એન્ટિબેક્ટેરિયલ, એન્ટિવાયરલ અને બળતરા વિરોધી છે. તમે તેમને ઉકાળો, ચા અથવા ખોરાકમાં સમાવી શકો છો. પ્રશ્ન- શું એકસાથે ઘણી બધી ઔષધિઓનું સેવન કરવું યોગ્ય છે? જવાબ- ડાયટિશિયન શિલ્પી ગોયલ કહે છે કે- એકસાથે ઘણી બધી જડીબુટ્ટીઓ લેવાથી શરીર પર પ્રતિકૂળ અસર થઈ શકે છે. દિવસભર આહારમાં 2-3 જડીબુટ્ટીઓનો સમાવેશ કરવો વધુ સારું છે. જેમ કે સવારે તુલસી-આદુની ચા, બપોરે હળદરનો ખોરાક અને રાત્રે ગિલોયનો ઉકાળો. વારાફરતી જડીબુટ્ટીઓ લેવાથી વધુ ફાયદો થાય છે. પ્રશ્ન- આ ઔષધિઓનો રોજિંદા જીવનમાં કેવી રીતે સમાવેશ કરવો? જવાબ- આ ઔષધિઓ તમારા રસોડામાં હાજર છે અને વાપરવા માટે સરળ છે. સવારે એક કપ તુલસી-આદુની ચા પીઓ. તમારા બપોરના ભોજનમાં હળદર અને ફુદીનોનો સમાવેશ કરો. તમે સાંજે લેમનગ્રાસ અથવા તજની ચા પી શકો છો. રાત્રે હળદરવાળું દૂધ અથવા ગિલોય ઉકાળો પણ ફાયદાકારક છે. પ્રોસેસ્ડ ફૂડને બદલે આ કુદરતી ઔષધિઓને તમારા આહારનો ભાગ બનાવવાનો પ્રયાસ કરો. પ્રશ્ન: રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારતી ઔષધિઓને તેમની અસરો દેખાવામાં કેટલો સમય લાગે છે? જવાબ- આ જડીબુટ્ટીઓની અસર ધીમે-ધીમે જોવા મળે છે. જો તમે તેને દરરોજ સંતુલિત માત્રામાં લો છો, તો શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ 2થી 4 અઠવાડિયામાં સારી થવા લાગે છે. જો કે, તે તમારી ઉંમર, જીવનશૈલી અને આહાર પર પણ આધાર રાખે છે. જડીબુટ્ટીઓ જાદુઈ નથી, પરંતુ એક કુદરતી આધાર છે જે નિયમિતપણે લેવાથી પરિણામો દર્શાવે છે. પ્રશ્ન- ઉકાળો ક્યારે અને કેટલો પીવો જોઈએ? જવાબ- દિવસમાં એક વાર સવારે કે સાંજે હૂંફાળા ઉકાળો પીવો શ્રેષ્ઠ છે. તેને વધુ પડતું મસાલેદાર કે વારંવાર પીવાથી ગેસ, હાર્ટબર્ન અથવા એસિડિટી થઈ શકે છે. તેને હંમેશા મર્યાદિત માત્રામાં લો. પ્રશ્ન- શું બાળકો પણ આ દેશી ઔષધિઓ લઈ શકે છે? જવાબ- હા, પણ ખૂબ જ ઓછી માત્રામાં. બાળકોને ગરમ તુલસી-આદુવાળી ચા અથવા થોડું હળદરવાળું દૂધ આપી શકાય છે. ડૉક્ટરની સલાહ લીધા પછી જ તે આપવું વધુ સારું રહેશે. પ્રશ્ન: આ ઔષધિઓનું સેવન કરતી વખતે કયા લોકોએ સાવધાની રાખવી જોઈએ? જવાબ- સગર્ભા સ્ત્રીઓ, નાના બાળકો, વૃદ્ધો અને જેઓ પહેલાથી જ કોઈપણ દવા લઈ રહ્યા છે તેઓએ આ ઔષધિઓનું નિયમિત સેવન કરતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ. કેટલીક ઔષધિઓનું વધુ પડતું સેવન એલર્જી, ગેસ અથવા પેટની સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. પ્રશ્ન- શું ફક્ત ઔષધિઓ ખાવાથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધે છે? જવાબ- ના, જડીબુટ્ટીઓ ફક્ત એક ભાગ છે. રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે, સારી ઊંઘ, સ્વચ્છતા, સંતુલિત આહાર અને દરરોજ થોડી શારીરિક પ્રવૃત્તિ પણ જરૂરી છે. જડીબુટ્ટીઓ ત્યારે જ કામ કરશે જ્યારે અન્ય આદતો પણ યોગ્ય હશે. પ્રશ્ન- શું આ સ્વદેશી ઔષધિઓ નિયમિત દવાઓનું સ્થાન લઈ શકે છે? જવાબ- ના, આ જડીબુટ્ટીઓ ફક્ત તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં મદદરૂપ છે, પરંતુ તે ડૉક્ટર દ્વારા સૂચવવામાં આવેલી દવાઓનો વિકલ્પ બની શકતી નથી. જો તમે કોઈપણ રોગ માટે દવા લઈ રહ્યા છો, તો જડીબુટ્ટીઓનો ઉપયોગ કરતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે. સલાહ વિના દવાઓ બંધ કરવી અથવા બદલવી સ્વાસ્થ્ય માટે જોખમી બની શકે છે. પ્રશ્ન: શું આ સ્વદેશી ઔષધિઓનું સેવન કરવાથી કોઈ આડઅસર થઈ શકે છે? જવાબ- હા, જો આ દેશી ઔષધિઓનું વધુ માત્રામાં અથવા સલાહ વગર સેવન કરવામાં આવે તો કેટલાક લોકોને આડઅસર થઈ શકે છે. ખાસ કરીને સગર્ભા સ્ત્રીઓ, વૃદ્ધો, નાના બાળકો અને પહેલાથી જ કોઈપણ દવા લેતા લોકોએ ડૉક્ટરની સલાહ લીધા પછી જ તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. દરેક શરીરની જરૂરિયાતો અને પ્રતિક્રિયાઓ અલગ અલગ હોય છે, તેથી માત્રા અને સમયનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે.
વરસાદની ઋતુ આરામ અને ઠંડક લાવે છે, પરંતુ તે ઘણી બીમારીઓનું જોખમ પણ વધારે છે. હવામાં ભેજ વધવાને કારણે બેક્ટેરિયા અને ફૂગ ઝડપથી વધે છે, જેના કારણે શરદી, ઉદરસ, પેટમાં દુખાવો અને સ્કિન ઇન્ફેક્શન જેવી સમસ્યાઓ સામાન્ય બની જાય છે. આવી સ્થિતિમાં, રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત રાખવી ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. આયુર્વેદ અનુસાર, આપણા રસોડામાં જ ઘણી બધી સ્વદેશી ઔષધિઓ અને મસાલા હાજર હોય છે, જે ચોમાસા દરમિયાન શરીરને રોગોથી બચાવવામાં મદદ કરે છે. તમે તેને તમારી ચા, ઉકાળો, પાણી અથવા રોજિંદા ખોરાકમાં સામેલ કરીને સ્વસ્થ રહી શકો છો. તો ચાલો 'કામના સમાચાર' માં જાણીએ કે ચોમાસા દરમિયાન કઈ ઔષધિઓ તમારા શરીરને રક્ષણ આપવામાં મદદ કરે છે? તેમજ આપણે વાત કરીશું- નિષ્ણાત: શિલ્પી ગોયલ, ડાયટિશિયન, રાયપુર, છત્તીસગઢ પ્રશ્ન- ચોમાસા દરમિયાન રોગપ્રતિકારક શક્તિ કેમ નબળી પડી જાય છે?
જવાબ- ચોમાસા દરમિયાન ભેજ અને તાપમાનમાં ફેરફારને કારણે વાતાવરણમાં બેક્ટેરિયા, વાયરસ અને ફૂગની સંખ્યા વધે છે. તેનાથી પાચનશક્તિ નબળી પડે છે અને શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી થવા લાગે છે. આ જ કારણ છે કે આ ઋતુમાં શરદી, તાવ, ત્વચાની સમસ્યાઓ અને પેટના ચેપ ઝડપથી ફેલાય છે. નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો તેનાથી ઝડપથી પ્રભાવિત થાય છે. પ્રશ્ન- ચોમાસા દરમિયાન કઈ ઔષધિઓ તમારા સ્વાસ્થ્યને મજબૂત બનાવી શકે છે?
જવાબ- આયુર્વેદમાં, ઘણી ઔષધિઓને રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારનાર માનવામાં આવે છે. આ એન્ટિબેક્ટેરિયલ, એન્ટિવાયરલ અને બળતરા વિરોધી છે. તમે તેમને ઉકાળો, ચા અથવા ખોરાકમાં સમાવી શકો છો. પ્રશ્ન- શું એકસાથે ઘણી બધી ઔષધિઓનું સેવન કરવું યોગ્ય છે?
જવાબ- ડાયટિશિયન શિલ્પી ગોયલ કહે છે કે- એકસાથે ઘણી બધી જડીબુટ્ટીઓ લેવાથી શરીર પર પ્રતિકૂળ અસર થઈ શકે છે. દિવસભર આહારમાં 2-3 જડીબુટ્ટીઓનો સમાવેશ કરવો વધુ સારું છે. જેમ કે સવારે તુલસી-આદુની ચા, બપોરે હળદરનો ખોરાક અને રાત્રે ગિલોયનો ઉકાળો. વારાફરતી જડીબુટ્ટીઓ લેવાથી વધુ ફાયદો થાય છે. પ્રશ્ન- આ ઔષધિઓનો રોજિંદા જીવનમાં કેવી રીતે સમાવેશ કરવો?
જવાબ- આ ઔષધિઓ તમારા રસોડામાં હાજર છે અને વાપરવા માટે સરળ છે. સવારે એક કપ તુલસી-આદુની ચા પીઓ. તમારા બપોરના ભોજનમાં હળદર અને ફુદીનોનો સમાવેશ કરો. તમે સાંજે લેમનગ્રાસ અથવા તજની ચા પી શકો છો. રાત્રે હળદરવાળું દૂધ અથવા ગિલોય ઉકાળો પણ ફાયદાકારક છે. પ્રોસેસ્ડ ફૂડને બદલે આ કુદરતી ઔષધિઓને તમારા આહારનો ભાગ બનાવવાનો પ્રયાસ કરો. પ્રશ્ન: રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારતી ઔષધિઓને તેમની અસરો દેખાવામાં કેટલો સમય લાગે છે?
જવાબ- આ જડીબુટ્ટીઓની અસર ધીમે-ધીમે જોવા મળે છે. જો તમે તેને દરરોજ સંતુલિત માત્રામાં લો છો, તો શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ 2થી 4 અઠવાડિયામાં સારી થવા લાગે છે. જો કે, તે તમારી ઉંમર, જીવનશૈલી અને આહાર પર પણ આધાર રાખે છે. જડીબુટ્ટીઓ જાદુઈ નથી, પરંતુ એક કુદરતી આધાર છે જે નિયમિતપણે લેવાથી પરિણામો દર્શાવે છે. પ્રશ્ન- ઉકાળો ક્યારે અને કેટલો પીવો જોઈએ?
જવાબ- દિવસમાં એક વાર સવારે કે સાંજે હૂંફાળા ઉકાળો પીવો શ્રેષ્ઠ છે. તેને વધુ પડતું મસાલેદાર કે વારંવાર પીવાથી ગેસ, હાર્ટબર્ન અથવા એસિડિટી થઈ શકે છે. તેને હંમેશા મર્યાદિત માત્રામાં લો. પ્રશ્ન- શું બાળકો પણ આ દેશી ઔષધિઓ લઈ શકે છે?
જવાબ- હા, પણ ખૂબ જ ઓછી માત્રામાં. બાળકોને ગરમ તુલસી-આદુવાળી ચા અથવા થોડું હળદરવાળું દૂધ આપી શકાય છે. ડૉક્ટરની સલાહ લીધા પછી જ તે આપવું વધુ સારું રહેશે. પ્રશ્ન: આ ઔષધિઓનું સેવન કરતી વખતે કયા લોકોએ સાવધાની રાખવી જોઈએ?
જવાબ- સગર્ભા સ્ત્રીઓ, નાના બાળકો, વૃદ્ધો અને જેઓ પહેલાથી જ કોઈપણ દવા લઈ રહ્યા છે તેઓએ આ ઔષધિઓનું નિયમિત સેવન કરતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ. કેટલીક ઔષધિઓનું વધુ પડતું સેવન એલર્જી, ગેસ અથવા પેટની સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. પ્રશ્ન- શું ફક્ત ઔષધિઓ ખાવાથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધે છે?
જવાબ- ના, જડીબુટ્ટીઓ ફક્ત એક ભાગ છે. રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે, સારી ઊંઘ, સ્વચ્છતા, સંતુલિત આહાર અને દરરોજ થોડી શારીરિક પ્રવૃત્તિ પણ જરૂરી છે. જડીબુટ્ટીઓ ત્યારે જ કામ કરશે જ્યારે અન્ય આદતો પણ યોગ્ય હશે. પ્રશ્ન- શું આ સ્વદેશી ઔષધિઓ નિયમિત દવાઓનું સ્થાન લઈ શકે છે?
જવાબ- ના, આ જડીબુટ્ટીઓ ફક્ત તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં મદદરૂપ છે, પરંતુ તે ડૉક્ટર દ્વારા સૂચવવામાં આવેલી દવાઓનો વિકલ્પ બની શકતી નથી. જો તમે કોઈપણ રોગ માટે દવા લઈ રહ્યા છો, તો જડીબુટ્ટીઓનો ઉપયોગ કરતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે. સલાહ વિના દવાઓ બંધ કરવી અથવા બદલવી સ્વાસ્થ્ય માટે જોખમી બની શકે છે. પ્રશ્ન: શું આ સ્વદેશી ઔષધિઓનું સેવન કરવાથી કોઈ આડઅસર થઈ શકે છે?
જવાબ- હા, જો આ દેશી ઔષધિઓનું વધુ માત્રામાં અથવા સલાહ વગર સેવન કરવામાં આવે તો કેટલાક લોકોને આડઅસર થઈ શકે છે. ખાસ કરીને સગર્ભા સ્ત્રીઓ, વૃદ્ધો, નાના બાળકો અને પહેલાથી જ કોઈપણ દવા લેતા લોકોએ ડૉક્ટરની સલાહ લીધા પછી જ તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. દરેક શરીરની જરૂરિયાતો અને પ્રતિક્રિયાઓ અલગ અલગ હોય છે, તેથી માત્રા અને સમયનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે.
What's Your Reaction?
