અચાનક ખબર પડે કે પાર્ટનરને ગંભીર બીમારી છે તો?:જાણો લગ્નનો ડર, પ્રેમ અને ભાવિની અનિશ્ચિતતા વચ્ચેના વ્યક્તિગત સંઘર્ષમાંથી કેવી રીતે બહાર આવશો

પ્રશ્ન: હું 29 વર્ષની છું અને મારો પાર્ટનર 32 વર્ષનો છે. અમે છેલ્લા ચાર વર્ષથી રિલેશનશિપમાં છીએ. અમારા પરિવારો અમારા સંબંધ વિશે જાણે છે. છેલ્લા એક વર્ષથી અમે લગ્ન વિશે વિચારવાનું શરૂ કર્યું અને અમારા પરિવારો પણ આ લગ્નથી ખૂબ ખુશ હતા. બધું ખૂબ જ સારી રીતે ચાલી રહ્યું હતું પણ અમારા પર સમસ્યાઓનો એટલો પહાડ તૂટી પડ્યો છે કે, મને ખબર નથી પડતી કે શું કરવું. એક દિવસ મારા પાર્ટનરને ઓફિસમાં અચાનક બેહોશ થઈ ગયા પછી હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યો. તેને એક ક્રોનિક રોગ હોવાનું નિદાન થયું છે. તેને મલ્ટીપલ સ્ક્લેરોસિસ (MS) છે. ડૉક્ટર કહે છે કે, આ તો શરૂઆત છે પરંતુ સમય જતાં તેની સ્થિતિ વધુ ખરાબ થશે. આમાં, વ્યક્તિ સંપૂર્ણપણે પથારીવશ થઈ જાય છે. સ્થિતિ એટલી ખરાબ થઈ શકે છે કે, હાથથી પેન કે ચમચી પણ ઉપાડવી શક્ય નથી રહેતી. આ પછી, તેને આજીવન સંભાળની જરૂર પડશે. હું તેને ખૂબ પ્રેમ કરું છું, પણ મને મારા ભવિષ્યને લઈને ડર લાગી રહ્યો છે. હવે મને લગ્નના વિચારથી પણ ડર લાગી રહ્યો છે. પણ મારા મનમાં એક અપરાધભાવ પણ છે. જો મને આ બીમારી થઈ હોત તો? નિષ્ણાત: અદિતિ સક્સેના, કાઉન્સેલિંગ સાઇકોલોજિસ્ટ, ભોપાલ જવાબ: તમારી વાત સાંભળીને એવું લાગે છે કે, તમે ખૂબ જ મુશ્કેલ તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહ્યા છો. તમારા મનમાં જે મૂંઝવણ, પ્રેમ, ડર અને કૌટુંબિક દબાણ છે, તે એકદમ સ્વાભાવિક છે. એક તરફ, તમે તમારા પાર્ટનરને ખૂબ પ્રેમ કરો છો અને તેની સાથે તમારું જીવન વિતાવવા માંગો છો અને બીજી તરફ, ભવિષ્યની જવાબદારીઓનો ડર પણ તમને પરેશાન કરી રહ્યો છે. આ એક સરળ નિર્ણય નથી. તમારા પરિવારની ચિંતા પણ સમજી શકાય તેવી છે, પરંતુ તે જ સમયે તમે તમારા પાર્ટનરને એકલા છોડી દેવા માંગતા નથી, તે અપરાધભાવ પણ વાજબી છે. તમે પોતાને એકલા ન અનુભવો, તમે એકલા નથી. ઘણા લોકો આવી પરિસ્થિતિમાંથી પસાર થાય છે. તમારે ખૂબ જ સ્પષ્ટ વિચાર અને સમજણ સાથે તેનો સામનો કરવો જોઈએ. ચાલો એક પછી એક સમજીએ અને જોઈએ કે તમે શું કરી શકો છો. તમને આવું કેમ લાગે છે? જ્યારે તમારા નજીકના કોઈને મલ્ટીપલ સ્ક્લેરોસિસ (MS) જેવી ગંભીર બીમારી હોવાનું નિદાન થાય છે, ત્યારે મનમાં ઘણા પ્રશ્નો ઉભા થાય છે. ખાસ કરીને જ્યારે તમે તે વ્યક્તિ સાથે લગ્ન જેવું મોટું પગલું ભરવાની તૈયારી કરી રહ્યા હોવ. તમે વિચારતા હશો કે શું તમે હંમેશા તેમની સાથે રહી શકશો? શું તમે તેમની યોગ્ય રીતે સંભાળ રાખી શકશો? એવો પણ પ્રશ્ન હોઈ શકે છે કે શું આ નિર્ણય તમારા જીવન પર બોજ તો નહીં બની જાય ને? બીજી બાજુ, તમે એ પણ વિચારતા હશો કે, જો તમે બાકીનું જીવન તેમની સાથે ન વિતાવવાનું નક્કી કરો છો, તો તે કેટલું સાચું કે ખોટું હશે? લોકો આ વિશે શું કહેશે? આ બધા પ્રશ્નો અને તમારો ડર એકદમ સ્વાભાવિક છે. આ રીતે વિચારવાનો પ્રયાસ કરો- પોતાના વિશે વિચારવું એ સ્વાર્થ નથી સૌ પ્રથમ એ સમજવું જરૂરી છે કે, પોતાના વિશે વિચારવું એ સ્વાર્થ નથી. જો તમને આ બીમારી હોત તો, તો તમે તમારા પાર્ટનરને શું કહેતા? શું તમે ઇચ્છતા કે તમારો પાર્ટનર તેનું આખું જીવન તમારી સંભાળ રાખવામાં વિતાવે? શું તમે ઇચ્છતા કે તેના જીવનમાં કોઈ વૈવાહિક આનંદ ન હોય, કોઈ સેક્સ ન હોય, કોઈ બાળકો ન હોય અને કોઈ શેર કરેલું જીવન ન હોય? એવી 100% શક્યતા છે કે, તમે ના ન કહ્યું હોત. તમે કદાચ તમારા પાર્ટનરને કહ્યું હોત કે, તે પોતાનું જીવન જીવે અને ખુશ રહે. તેથી જ્યારે પરિસ્થિતિ વિપરીત હોય, ત્યારે તમને પણ તમારા વિશે વિચારવાનો સંપૂર્ણ અધિકાર છે. આ સ્વાર્થ નથી, પરંતુ એક જવાબદાર અને સમજદાર વ્યક્તિની વિચારસરણી છે. હંમેશા લાગણીઓની સાથે તર્ક પણ ધ્યાનમાં રાખો- પેઢીઓથી ચાલી રહેલી વિચારસરણી અને સંભાળ રાખવાનો (કેરગિવિંગનો) ભાર પેઢી દર પેઢીથી એવી માન્યતા રહી છે કે, સ્ત્રીનું કામ ઘરના બધાની, પતિ, બાળકો, સાસુ અને સસરાની સંભાળ રાખવાનું છે. એટલા માટે તમે લગ્ન પહેલાં પણ આખી જિંદગી સંભાળ રાખવાનું વિચારી રહ્યા છો. કદાચ જો આ જગ્યાએ કોઈ પુરુષ હોત, તો તેણે આટલું વિચાર્યું ન હોત અને તેના માટે નિર્ણય લેવાનું સરળ બન્યું હોત. પરંતુ સત્ય એ છે કે સંભાળ રાખવાનો બોજ ખૂબ ભારે હોય છે અને તેની સીધી અસર સંભાળ રાખનારના સ્વાસ્થ્ય પર પણ પડે છે. પ્રખ્યાત અમેરિકન ડૉક્ટર અને લેખક ગાબોર માતેના પુસ્તક 'વ્હેન ધ બોડી સેય્ઝ નો' માં તેમણે સમજાવ્યું છે કે, સંભાળ રાખનારાઓ કેવી રીતે બીમાર પડી જાય છે. સતત બીજાઓની કાળજી રાખવાથી, સંભાળ રાખનારાઓને પોતાના સ્વાસ્થ્ય પર ધ્યાન આપવાનો સમય મળતો નથી અને તેઓ તણાવ, થાક અને હતાશાનો ભોગ બને છે. એક અભ્યાસ મુજબ, સંભાળ રાખનારાઓને સામાન્ય લોકો કરતાં ડિપ્રેશનનું જોખમ 6 ગણું વધારે હોય છે. તેથી, તે ન માત્ર તમારા પાર્ટનરના સ્વાસ્થ્યનો પ્રશ્ન છે પરંતુ તમારા પોતાના સ્વાસ્થ્યનો પણ પ્રશ્ન છે. જેન વાઇલ્ડની વાર્તા પરથી સમજો કે સ્થિતિ શું હોય છે પ્રખ્યાત વૈજ્ઞાનિક સ્ટીફન હોકિંગની પહેલી પત્ની જેન વાઇલ્ડે તેમના જીવનનો મોટો ભાગ તેમની સંભાળ રાખવામાં વિતાવ્યો. સ્ટીફન હોકિંગ 90% ડિસેબલ્ડ હતા અને તેમને સતત સંભાળની જરૂર હતી. જેન તેમની સંભાળ રાખતી હતી, પરંતુ આ પ્રક્રિયામાં તેમના પોતાના જીવન પર ખૂબ અસર પડી હતી. તેણી તેમના પુસ્તકમાં લખે છે કે, તે કેટલું મુશ્કેલ હતું અને તેણે પોતાની ઓળખ અને ખુશી કેવી રીતે ગુમાવી દીધી. આ ઉદાહરણ બતાવે છે કે, કોઈની સંભાળ રાખવામાં તમારું આખું જીવન વિતાવવું કેટલું મુશ્કેલ છે અને તે તમારા પોતાના જીવનને કેવી રીતે બરબાદ કરી શકે છે. લગ્ન સિવાય પણ મદદ કરવાના રસ્તાઓ છે એ સમજવું મહત્વપૂર્ણ છે કે તમે લગ્ન કર્યા વિના પણ તમારા પાર્ટનરને મદદ કરી શકો છો. તમે તેમને મિત્ર તરીકે ટેકો આપી શકો છો, તેમની સંભાળ રાખવામાં મદદ કરી શકો છો અને તેમને સારી સારવાર અને સંભાળ પૂરી પાડવા માટે પોતાને આર્થિક રીતે મજબૂત બનાવી શકો છો. લગ્નનો અર્થ એ નથી કે, તમે તેમના સમગ્ર જીવનની જવાબદારી લો. તમે તમારા પોતાના જીવનનો સંપૂર્ણપણે બલિદાન આપ્યા વિના તેમને અન્ય રીતે મદદ કરી શકો છો. ડૉક્ટર સાથે વાત કરીને ભવિષ્ય માટે તૈયારી કરો અમે એવું બિલકુલ નથી કહેતા કે, તમારે તમારા પાર્ટનરને તાત્કાલિક છોડી દેવું જોઈએ. આ વિશે પહેલા ડૉક્ટર સાથે વાત કરવી વધુ સારું રહેશે. તેમની પાસેથી સમજો કે ચોક્કસ સમયમાં પરિસ્થિતિ કેવી રીતે વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. તે મુજબ ભવિષ્ય માટે તૈયારી કરો. જ્યાં સુધી તે બધા કામ જાતે કરી શકે છે, ત્યાં સુધી તેના ભવિષ્ય અને સારવાર માટે જરૂરી વ્યવસ્થા કરવા માટે તેમની મદદ કરો. લગ્ન ન કરવા એ વધુ સારો નિર્ણય રહેશે જો તમારો પાર્ટનર ખરેખર તમને સાચો પ્રેમ કરતો હોય અને તે જો માનસિક રીતે બીમાર નથી, તો તે પણ તેમની આ જ કહેશે કે તમે તમારું જીવન જીવો અને ખુશ રહો. તે પણ નહીં ઇચ્છે કે તમે તમારી જીવન આવી રીતે ત્યાગ કરી દો. તેથી મારી સલાહ પણ એ જ છે કે, આવી સ્થિતિમાં તમારે તમારા પાર્ટનર સાથે લગ્ન ન કરવા જોઈએ. તમે તેની સાથે લગ્ન કર્યા વિના પણ તેની મદદ કરી શકો છો, ભલે તે મિત્રના રૂપમાં હોય કે પછી તેમની સારવાર અને સંભાળ માટે આર્થિક અને ભાવનાત્મક ટેકો આપીને. આ નિર્ણય ન માત્ર તમારા માટે પરંતુ તમારા પાર્ટનર માટે પણ વધુ સારો રહેશે.