ચોમાસામાં ઘઉં અને લોટમાં ધનેરા પડી જાય છે?:આવો લોટ ખાવાથી ફૂડ પોઇઝનિંગ થઈ શકે છે; જાણો અનાજને સુરક્ષિત રાખવા માટેની 7 ટિપ્સ
વરસાદની ઋતુ રસોડાની કેટલીક વસ્તુઓ માટે સમસ્યા બની જાય છે. ખાસ કરીને લોટ અને ઘઉં જેવી મૂળભૂત વસ્તુઓ આ ઋતુમાં ભેજને કારણે ઝડપથી બગડવા લાગે છે. થોડી બેદરકારીથી પણ તેમાં ધનેરા કે જંતુઓ ભળી શકે છે, જે માત્ર સ્વાદ જ બગાડતા નથી પણ પેટ સંબંધિત રોગોનું જોખમ પણ વધારે છે. આવી સ્થિતિમાં, વરસાદની ઋતુમાં લોટ અને ઘઉંને સુરક્ષિત રાખવા માટે સરળ અને અસરકારક પદ્ધતિઓ અપનાવવી જરૂરી છે. તો ચાલો આ કામના સમાચારમાં લોટ અને ઘઉંને જંતુઓ અને ભેજથી કેવી રીતે બચાવવા તે વિશે વાત કરીએ. ઉપરાંત, આપણે જાણીશું કે- નિષ્ણાત: ડૉ. હરિ પ્રસાદ યાદવ, ગેસ્ટ્રોએન્ટેરોલોજીસ્ટ, મેદાંતા હોસ્પિટલ, ઈન્દોર પ્રશ્ન: ચોમાસા દરમિયાન લોટ અને ઘઉંમાં જંતુઓનું જોખમ કેમ વધે છે? જવાબ- ચોમાસા દરમિયાન હવામાં ઘણો ભેજ હોય છે. આ ભેજ લોટ અને ઘઉંમાં જાય છે અને ભીનાશનું કારણ બને છે. આ ભીનાશથી ધનેરા જેવા જંતુઓનો વિકાસ થાય છે. જો લોટ કે ઘઉં યોગ્ય પાત્રમાં ન રાખવામાં આવે તો તે વધુ ઝડપથી બગડી શકે છે. પ્રશ્ન: ખરાબ લોટમાંથી બનેલી રોટલી ખાવાથી શું નુકસાન થઈ શકે છે? જવાબ- ખરાબ લોટમાં ફૂગ અથવા જંતુઓના નાના ભાગો હોઈ શકે છે. આનાથી રોટલી ખાધા પછી પેટમાં દુખાવો, ગેસ, ફૂડ પોઈઝનિંગ અથવા પાચન સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. જો લોટમાંથી વિચિત્ર ગંધ આવે છે અથવા તેનો રંગ બદલાઈ ગયો છે, તો તેને ન ખાવું જોઈએ. પ્રશ્ન: આપણે ખરાબ લોટ કેવી રીતે ઓળખી શકીએ? જવાબ- ખરાબ લોટમાંથી થોડી વાસી કે સડી ગયેલી ગંધ આવવા લાગે છે. તેનો રંગ થોડો ભૂરો કે કાદવવાળો હોઈ શકે છે. તે ભેજવાળો કે ચીકણો પણ લાગે છે. જો લોટ ચાળ્યા પછી તેમાં ઝીણા કે નાના જંતુઓ દેખાય, તો તે લોટ ન ખાવો જોઈએ. આવો લોટ સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે. પ્રશ્ન- ચોમાસામાં લોટને બગડતો કેવી રીતે બચાવવો? જવાબ- આ ઋતુમાં, વધારે માત્રામાં લોટ એક સાથે દળવો ન જોઈએ. જેટલો વાપરી શકાય તેટલો જ રાખો. આ ઉપરાંત, લોટને હંમેશા હવાચુસ્ત પાત્રમાં રાખો જેથી તેમાં ભેજ ન થાય. પાત્રમાં સૂકા લીમડાના પાન અથવા તમાલપત્ર મૂકવા પણ ફાયદાકારક છે, તે જંતુઓથી બચાવે છે. હંમેશા ધ્યાનમાં રાખો કે લોટ કાઢતી વખતે, હાથ અથવા ચમચી સંપૂર્ણપણે સૂકી અને સ્વચ્છ હોવા જોઈએ. પ્રશ્ન: જો ઘઉંમાં ધનેરા જોવા મળે, તો વરસાદની ઋતુમાં તેને કેવી રીતે સંગ્રહિત કરવો જોઈએ? જવાબ- ચોમાસામાં ઘઉં ઝડપથી ભીના થઈ જાય છે, તેથી તેને સંગ્રહ કરતી વખતે થોડી સાવધાની રાખવી જરૂરી છે. જ્યારે પણ તમે ઘઉં લાવો છો, ત્યારે પહેલા તેને 2-3 દિવસ માટે તડકામાં ફેલાવીને સારી રીતે સૂકવો જેથી અંદરનો ભેજ બહાર નીકળી જાય. આ પછી, તેને સૂકા અને સ્વચ્છ ડ્રમ અથવા બોક્સમાં ભરો. બોક્સને હવાચુસ્ત રાખવાનો પ્રયાસ કરો જેથી હવા અને ભેજ અંદર પ્રવેશી ન શકે. તમે બોક્સમાં કેટલાક સૂકા લીમડાના પાન અથવા તમાલપત્ર પણ મૂકી શકો છો, આ ઘઉંમાં જંતુઓનો ઉપદ્રવ અટકાવે છે. આ ઉપરાંત, ઘઉંના બોક્સને સીધા જમીન પર ન રાખો, તેને લાકડાના પાટિયા અથવા સ્ટૂલ પર રાખો જેથી તે નીચેથી ભીના ન થાય. પ્રશ્ન: જો ઘઉંમાં જંતુઓનો ઉપદ્રવ થાય તો શું કરવું? જવાબ- જો વરસાદની ઋતુમાં ઘઉંમાં જંતુઓ દેખાય, તો તેને તરત જ ફેંકી દેવાની જરૂર નથી. તમે કેટલીક સરળ પદ્ધતિઓ અપનાવીને તેને ફરીથી વાપરી શકાય તેવું બનાવી શકો છો. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી તેને સમજો- પ્રશ્ન: ઘઉં ખરીદતી વખતે કઈ બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ જેથી તે ઝડપથી બગડી ન જાય? જવાબ- ઘઉં ખરીદતી વખતે, ખાતરી કરો કે ઘઉં સંપૂર્ણપણે સૂકા હોય અને તેમાં કોઈ દુર્ગંધ ન હોય. ઘઉં સ્વચ્છ અને એકસરખા દેખાવા જોઈએ. જો ઘઉંમાં ભેજ હોય, તેના પર પડ દેખાય અથવા દાણા સંકોચાઈ ગયેલા હોય, તો આવા ઘઉં ઝડપથી બગડી શકે છે. સારી ગુણવત્તાવાળા સૂકા અને ચમકતા ઘઉં લાંબા સમય સુધી બગડતા નથી. પ્રશ્ન: લોટ અને ઘઉંના વાસણો કેટલા સમય પછી સાફ કરવા જોઈએ? જવાબ- લોટ અને ઘઉંવાળા કન્ટેનરને દર 15-20 દિવસે એકવાર ખાલી કરો. પછી તેને સારી રીતે ધોઈ લો અને તડકામાં સંપૂર્ણપણે સૂકવી દો. જ્યારે કન્ટેનર સંપૂર્ણપણે સુકાઈ જાય, ત્યારે જ તેને નવા લોટ અથવા ઘઉંથી ભરો. આમ કરવાથી, કન્ટેનરમાં ભીનાશ, ફૂગ અથવા જંતુઓનું જોખમ ઘણું ઓછું થાય છે અને માલ લાંબા સમય સુધી સુરક્ષિત રહે છે. પ્રશ્ન- શું પ્લાસ્ટિકના કન્ટેનરમાં લોટ અને ઘઉંનો સંગ્રહ કરવો સલામત છે? જવાબ- જો પ્લાસ્ટિકનું કન્ટેનર ફૂડ-ગ્રેડ અને હવાચુસ્ત હોય, તો તેનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. પરંતુ લાંબા સમય સુધી, સ્ટીલ અથવા કાચના કન્ટેનર વધુ સારા માનવામાં આવે છે કારણ કે તે ન તો ગંધ પકડી રાખે છે અને ન તો ભેજ છોડે છે.
વરસાદની ઋતુ રસોડાની કેટલીક વસ્તુઓ માટે સમસ્યા બની જાય છે. ખાસ કરીને લોટ અને ઘઉં જેવી મૂળભૂત વસ્તુઓ આ ઋતુમાં ભેજને કારણે ઝડપથી બગડવા લાગે છે. થોડી બેદરકારીથી પણ તેમાં ધનેરા કે જંતુઓ ભળી શકે છે, જે માત્ર સ્વાદ જ બગાડતા નથી પણ પેટ સંબંધિત રોગોનું જોખમ પણ વધારે છે. આવી સ્થિતિમાં, વરસાદની ઋતુમાં લોટ અને ઘઉંને સુરક્ષિત રાખવા માટે સરળ અને અસરકારક પદ્ધતિઓ અપનાવવી જરૂરી છે. તો ચાલો આ કામના સમાચારમાં લોટ અને ઘઉંને જંતુઓ અને ભેજથી કેવી રીતે બચાવવા તે વિશે વાત કરીએ. ઉપરાંત, આપણે જાણીશું કે- નિષ્ણાત: ડૉ. હરિ પ્રસાદ યાદવ, ગેસ્ટ્રોએન્ટેરોલોજીસ્ટ, મેદાંતા હોસ્પિટલ, ઈન્દોર પ્રશ્ન: ચોમાસા દરમિયાન લોટ અને ઘઉંમાં જંતુઓનું જોખમ કેમ વધે છે? જવાબ- ચોમાસા દરમિયાન હવામાં ઘણો ભેજ હોય છે. આ ભેજ લોટ અને ઘઉંમાં જાય છે અને ભીનાશનું કારણ બને છે. આ ભીનાશથી ધનેરા જેવા જંતુઓનો વિકાસ થાય છે. જો લોટ કે ઘઉં યોગ્ય પાત્રમાં ન રાખવામાં આવે તો તે વધુ ઝડપથી બગડી શકે છે. પ્રશ્ન: ખરાબ લોટમાંથી બનેલી રોટલી ખાવાથી શું નુકસાન થઈ શકે છે? જવાબ- ખરાબ લોટમાં ફૂગ અથવા જંતુઓના નાના ભાગો હોઈ શકે છે. આનાથી રોટલી ખાધા પછી પેટમાં દુખાવો, ગેસ, ફૂડ પોઈઝનિંગ અથવા પાચન સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. જો લોટમાંથી વિચિત્ર ગંધ આવે છે અથવા તેનો રંગ બદલાઈ ગયો છે, તો તેને ન ખાવું જોઈએ. પ્રશ્ન: આપણે ખરાબ લોટ કેવી રીતે ઓળખી શકીએ? જવાબ- ખરાબ લોટમાંથી થોડી વાસી કે સડી ગયેલી ગંધ આવવા લાગે છે. તેનો રંગ થોડો ભૂરો કે કાદવવાળો હોઈ શકે છે. તે ભેજવાળો કે ચીકણો પણ લાગે છે. જો લોટ ચાળ્યા પછી તેમાં ઝીણા કે નાના જંતુઓ દેખાય, તો તે લોટ ન ખાવો જોઈએ. આવો લોટ સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે. પ્રશ્ન- ચોમાસામાં લોટને બગડતો કેવી રીતે બચાવવો? જવાબ- આ ઋતુમાં, વધારે માત્રામાં લોટ એક સાથે દળવો ન જોઈએ. જેટલો વાપરી શકાય તેટલો જ રાખો. આ ઉપરાંત, લોટને હંમેશા હવાચુસ્ત પાત્રમાં રાખો જેથી તેમાં ભેજ ન થાય. પાત્રમાં સૂકા લીમડાના પાન અથવા તમાલપત્ર મૂકવા પણ ફાયદાકારક છે, તે જંતુઓથી બચાવે છે. હંમેશા ધ્યાનમાં રાખો કે લોટ કાઢતી વખતે, હાથ અથવા ચમચી સંપૂર્ણપણે સૂકી અને સ્વચ્છ હોવા જોઈએ. પ્રશ્ન: જો ઘઉંમાં ધનેરા જોવા મળે, તો વરસાદની ઋતુમાં તેને કેવી રીતે સંગ્રહિત કરવો જોઈએ? જવાબ- ચોમાસામાં ઘઉં ઝડપથી ભીના થઈ જાય છે, તેથી તેને સંગ્રહ કરતી વખતે થોડી સાવધાની રાખવી જરૂરી છે. જ્યારે પણ તમે ઘઉં લાવો છો, ત્યારે પહેલા તેને 2-3 દિવસ માટે તડકામાં ફેલાવીને સારી રીતે સૂકવો જેથી અંદરનો ભેજ બહાર નીકળી જાય. આ પછી, તેને સૂકા અને સ્વચ્છ ડ્રમ અથવા બોક્સમાં ભરો. બોક્સને હવાચુસ્ત રાખવાનો પ્રયાસ કરો જેથી હવા અને ભેજ અંદર પ્રવેશી ન શકે. તમે બોક્સમાં કેટલાક સૂકા લીમડાના પાન અથવા તમાલપત્ર પણ મૂકી શકો છો, આ ઘઉંમાં જંતુઓનો ઉપદ્રવ અટકાવે છે. આ ઉપરાંત, ઘઉંના બોક્સને સીધા જમીન પર ન રાખો, તેને લાકડાના પાટિયા અથવા સ્ટૂલ પર રાખો જેથી તે નીચેથી ભીના ન થાય. પ્રશ્ન: જો ઘઉંમાં જંતુઓનો ઉપદ્રવ થાય તો શું કરવું? જવાબ- જો વરસાદની ઋતુમાં ઘઉંમાં જંતુઓ દેખાય, તો તેને તરત જ ફેંકી દેવાની જરૂર નથી. તમે કેટલીક સરળ પદ્ધતિઓ અપનાવીને તેને ફરીથી વાપરી શકાય તેવું બનાવી શકો છો. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી તેને સમજો- પ્રશ્ન: ઘઉં ખરીદતી વખતે કઈ બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ જેથી તે ઝડપથી બગડી ન જાય? જવાબ- ઘઉં ખરીદતી વખતે, ખાતરી કરો કે ઘઉં સંપૂર્ણપણે સૂકા હોય અને તેમાં કોઈ દુર્ગંધ ન હોય. ઘઉં સ્વચ્છ અને એકસરખા દેખાવા જોઈએ. જો ઘઉંમાં ભેજ હોય, તેના પર પડ દેખાય અથવા દાણા સંકોચાઈ ગયેલા હોય, તો આવા ઘઉં ઝડપથી બગડી શકે છે. સારી ગુણવત્તાવાળા સૂકા અને ચમકતા ઘઉં લાંબા સમય સુધી બગડતા નથી. પ્રશ્ન: લોટ અને ઘઉંના વાસણો કેટલા સમય પછી સાફ કરવા જોઈએ? જવાબ- લોટ અને ઘઉંવાળા કન્ટેનરને દર 15-20 દિવસે એકવાર ખાલી કરો. પછી તેને સારી રીતે ધોઈ લો અને તડકામાં સંપૂર્ણપણે સૂકવી દો. જ્યારે કન્ટેનર સંપૂર્ણપણે સુકાઈ જાય, ત્યારે જ તેને નવા લોટ અથવા ઘઉંથી ભરો. આમ કરવાથી, કન્ટેનરમાં ભીનાશ, ફૂગ અથવા જંતુઓનું જોખમ ઘણું ઓછું થાય છે અને માલ લાંબા સમય સુધી સુરક્ષિત રહે છે. પ્રશ્ન- શું પ્લાસ્ટિકના કન્ટેનરમાં લોટ અને ઘઉંનો સંગ્રહ કરવો સલામત છે? જવાબ- જો પ્લાસ્ટિકનું કન્ટેનર ફૂડ-ગ્રેડ અને હવાચુસ્ત હોય, તો તેનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. પરંતુ લાંબા સમય સુધી, સ્ટીલ અથવા કાચના કન્ટેનર વધુ સારા માનવામાં આવે છે કારણ કે તે ન તો ગંધ પકડી રાખે છે અને ન તો ભેજ છોડે છે.
What's Your Reaction?
