Editor’s View : ટ્રમ્પ અને મસ્ક વચ્ચે તડ ને ફડ:મસ્કની જાળમાં બરાબરના ફસાયા ટ્રમ્પ, બંનેના ઝઘડામાં ભારતે સોગઠી મારી લીધી; ડોલરના રંગને ઝાંખપ લાગી

ટ્રમ્પ અને ઈલોન મસ્ક વચ્ચે તડાં પડ્યા હતા, હવે ખાઈ થઈ ગઈ છે. પણ આ બંનેના ઝઘડો વકર્યો ને ભારતે તક ઝડપી લીધી છે. ભારતમાં મસ્કની ઈન્ટરનેટ કંપની સ્ટારલિન્કને લાયસન્સ મળી ગયું છે. એક રીતે જુઓ તો ભારતે ટ્રમ્પના નાકે મુક્કો માર્યો છે. 78 વર્ષના ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને 53 વર્ષના ઈલોન મસ્ક રીતસરના દુશ્મન બની ગયા છે. આનાથી અમેરિકામાં મંદીના પગરણ થયાં છે. દુનિયાને પણ ભોગવવું પડે તેવી સ્થિતિ સર્જાઈ રહી છે. ઈલોન મસ્કે તો ટ્રમ્પ સામે મહાભિયોગ લાવીને જે.ડી.વેન્સને રાષ્ટ્રપતિ બનાવી દેવા સુધીનું સમર્થન આપી દીધું છે. એનાથી પણ આગળ, મસ્કે ઓપિનિયન પોલ કરીને લોકોને પૂછી નાખ્યું કે, શું અમેરિકામાં ત્રીજી પોલિટિકલ પાર્ટીની જરૂર છે? નમસ્કાર, અમેરિકામાં એક સત્તાના બળિયા છે. બીજા બિઝનેસના બળિયા છે. અત્યારે બેઉ બળિયા બાથે વળગ્યા છે. અચાનક ટ્રમ્પને શું સૂઝ્યું ને 5 જૂનની રાત્રે ઉપરા ઉપરી ત્રણ ટ્વિટ કરીને મસ્કને છંછેડ્યા. મસ્કે પણ બધું પડતું મૂકીને ટ્રમ્પને આડેહાથ લીધા. એક રાષ્ટ્રપતિ છે જે દેશ ભૂલી ગયા, એક બિઝનેસમેન છે જે પોતાનો બિઝનેસ ભૂલી ગયા. બંને આખી રાત ટ્વિટ ટ્વિટ રમ્યા. 13 કલાકમાં બંનેએ 40 જેટલા ટ્વિટ કરી નાખ્યા. આનાથી ઘણી અસર થઈ. પહેલાં તો એ જાણો કે ટ્રમ્પ અને મસ્ક વચ્ચે કેમિસ્ટ્રી કેવી રીતે થઈ? ઈલોન મસ્ક આમ તો જો બાઈડેનની ડેમોક્રેટીક પાર્ટીના સમર્થક રહ્યા છે. એવામાં ગયા વર્ષે જુલાઈમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ પર ગોળીબાર થયો. બિઝનેસ લઈને બેઠેલા મસ્ક કળી ગયા કે આ એક ગોળીના કારણે અમેરિકનોની સહાનુભૂતિ ટ્રમ્પને જીતાડી દેશે. તરત જ મસ્કે જાહેરાત કરી દીધી કે તે ટ્રમ્પને જીતાડવા માટે 270 મિલિયન ડોલર એટલે ભારતના 2300 કરોડ રૂપિયાનું ફંડ આપશે. ટ્રમ્પ ચૂંટણી જીતી ગયા. મસ્ક તેની સાથે જ રહેતા. તેમને વ્હાઈટ હાઉસમાં એન્ટ્રી માટે વીવીઆઈપી કાર્ડ આપી દેવામાં આવ્યું. મસ્કે ટ્રમ્પને સૂચન કર્યું કે, આપણે એવું કાંઈક કરવું જોઈએ કે જેનાથી સરકારી પૈસા બચે. સરકારી ખર્ચ બચાવવા માટે અમેરિકામાં ડોજ (ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ ગવર્નમેન્ટ એફિશિયન્સી) એક્ટિવ છે. ટ્રમ્પે આ વિભાગના હેડ તરીકે મસ્કને બેસાડી દીધા. બંનેને કેમિસ્ટ્રી જામી ગઈ. પણ દુનિયામાં ચિંતાનું મોજું ફરી વળ્યું. દુનિયાને થયું કે આ બંને એક જેવા ભેગા થયા છે. કાંઈ ઊંધું-ચત્તું ન કરે તો સારું. ટ્રમ્પ અને મસ્ક આ મુદ્દે એક હતા અહીંથી ટ્રમ્પ અને મસ્ક વચ્ચે તિરાડ પડી ટ્રમ્પ રાષ્ટ્રપતિ બન્યા ને એક મહિનો માંડ થયો હતો. એ વખતથી જ ટ્રમ્પ અને મસ્ક વચ્ચે તિરાડ પડી રહી હોવાના સંકેત મળી ચૂક્યા હતા. એક કેબિનેટ મિટિંગમાં મસ્કે અમેરિકાના વિદેશ મંત્રી માર્કો રૂબિયો પર જાહેરમાં ઘણા આક્ષેપો કર્યા. ટ્રાન્સપોર્ટ મંત્રી સાથે પણ દલીલો કરી. એ વખતે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે મસ્કને બેસી જવા ઈશારો કર્યો. ટ્રમ્પે જાહેરમાં કહ્યું કે, તમારું કામ માત્ર સલાહ આપવાનું છે. નિર્ણય લેવાનું કામ મંત્રીઓનું છે. એ સમયગાળા દરમિયાન અમેરિકામાં મંદીના ભણકારા વાગી રહ્યા હતા અને તેની અસર ઈલોન મસ્કની નેટવર્થ પર પણ જોવા મળી. એ વખતે ટ્રમ્પ અને મસ્ક વચ્ચે પડેલી તિરાડ પહોળી થતી ગઈ ને આખરે જે થવાનું હતું તે થઈને રહ્યું. મસ્કે ટ્રમ્પ સરકાર સાથે છેડો ફાડી નાખ્યો. ટ્રમ્પ અને મસ્ક વચ્ચે મત ભેદ મસ્કે ટ્રમ્પ સરકાર સાથે છેડો શું કામ ફાડ્યો? ઈલોન મસ્કે ટ્વિટ કરીને જાહેરાત કરી કે, પોતાનો ટ્રમ્પ સરકાર સાથેનો કાર્યકાળ પૂરો થાય છે. હવે તે ટેસ્લા પર ધ્યાન આપવા માગે છે. તેમણે ડોજના હેડ તરીકે રાજીનામું આપી દીધું. ટ્રમ્પ અને ઈલોન વચ્ચેના તાજેતરના સંઘર્ષનું કારણ એક ભારે ભરખમ સરકારી બિલ મનાય છે. ટ્રમ્પે તેને "One Big Beautiful Bill" કહ્યું છે. આ બિલમાં ટેક્સ ઘટાડાની જોગવાઈ છે. મસ્કે તેને "બહુ મોટા ખર્ચવાળું બિલ" ગણાવ્યું. મસ્કના મતે આ બિલ ફેડરલ ડેફિસિટ (સંઘીય ખાધ)માં વધારો કરે છે અને DOGE (ડોજ)ના કામને નબળું પાડે છે. એના કરતાં ય આગળ, આ બિલમાં ઈલેક્ટ્રીક વ્હીકલ પરની સબસીડી બંધ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો, તે મનાય છે. મસ્ક અને ટ્રમ્પના સંબંધોની ટાઈમ લાઈન 6 માર્ચ, 2024 : મસ્કનો ટ્રમ્પને ચૂંટણીમાં સપોર્ટ 13 જુલાઈ, 2024 : મસ્કે 2300 કરોડનું ફંડ આપ્યું 12 ઓગસ્ટ, 2024 : ટ્રમ્પે મસ્કને જવાબદારી સોંપવાની વાત કરી 12 નવેમ્બર 2024 : ટ્રમ્પે ડોજની રચના 1 મે 2025 : મસ્કે કહ્યું, હવે ટેસ્લા પર ધ્યાન આપશે 27 મે 2025 : ટ્રમ્પના બિલની મસ્કે ટીકા કરી 29 મે 2025 : મસ્કે ડોજમાંથી રાજીનામું આપ્યું 3 જૂન 2025 : મસ્કે ફરી ટેક્સ બિલની ટીકા કરી 5 જૂન 2025 : મસ્ક અને ટ્રમ્પ વચ્ચે ઝઘડો શરૂ થયો ટ્રમ્પે સબસીડીમાં શું ચાલાકી વાપરી તે સમજવા જેવું છે ટ્રમ્પે બિલમાં એવી જોગવાઈ નાખી દીધી કે, 2009થી 2025 દરમિયાન 2 લાખ ઈલેક્ટ્રીક વ્હીકલ વેચાયા છે તેના પરથી આ 7500 ડોલરની સબસીડી દૂર થશે. ઈવીમાં નવો પ્લેયર આવે તેને સબસીડી મળશે પણ જૂના ઈવીની સબસીડી બંધ થશે. આ 2 લાખ ઈવી યુનિટ તો એકલી ટેસ્લા કંપનીએ વેચ્યા છે. એટલે તેને જ મોટો ફટકો પડે તેમ છે. મસ્ક ટ્રમ્પની આ ચાલ સમજી ગયા એટલે જ તેમણે બીલનો વિરોધ કર્યો. ટ્રમ્પે રાત્રે 9:35 વાગ્યે વિવાદ શરૂ કર્યો ટ્રમ્પે ગુરુવારે રાત્રે લગભગ 9:35 વાગ્યે મીડિયા સાથે વાત કરી. પત્રકારોએ પૂછ્યું કે મસ્કે તમારા બિગ બ્યુટીફુલ બિલ (ટેક્સ અને ખર્ચ બિલ) ની ટીકા કરી છે. તમે આ વિશે શું કહેશો? આના જવાબમાં ટ્રમ્પે કહ્યું- મને હંમેશા ઈલોન ગમ્યો છે. તમે જોયું હશે કે તેણે મારા માટે શું કહ્યું, તેણે મારા વિશે કંઈ ખરાબ કહ્યું નથી. હું ઈચ્છું છું કે તે બિલની નહીં પણ મારી ટીકા કરે, કારણ કે બિલ શાનદાર છે. આ આપણા દેશના ઇતિહાસમાં સૌથી મોટો ટેક્સ કાપ છે. ટ્રમ્પે આગળ કહ્યું- ઈલોનને આ બિલ વિશે બધી ખબર હતી, કદાચ અહીં બેઠેલા કોઈપણ વ્યક્તિ કરતાં વધુ. તેમને બિલથી કોઈ પ્રોબ્લેમ નહોતો. મસ્કને ખબર પડી કે ઇલેક્ટ્રિક વ્હીકલ (EV) ની સબસીડીમાં કાપ મૂકવો પડશે, કારણ કે તેની કિંમત અબજો ડોલર છે તો એને પેટમાં દુખ્યું. મને ઈલોનની આ હરકતથી દુ:ખ થયું છે. મેં તેની ઘણી મદદ કરી છે. ટ્રમ્પ અને મસ્ક, આમને- સામને ટ્રમ્પ : મસ્કને બિલ બતાવ્યું હતું મસ્ક : મને બિલની ખબર જ નથી ટ્રમ્પ : ઈવીની સબસીડી હટી એ વાંધો છે મસ્ક : એપસ્ટીન ગોટાળામાં ટ્રમ્પનું નામ છે ટ્રમ્પ : મસ્ક પાગલ થઈ ગયા છે મસ્ક : હું ડ્રેગન સ્પેસક્રાફ્ટ બંધ કરીશ ટ્રમ્પ : મસ્કની સબસીડી કાપવાથી બચત થશે. મસ્ક : બિલથી USમાં આ વખતે મંદી આવશે. ટ્રમ્પ : મસ્કને તો મેં જ કાઢ્યા. મસ્ક : ટ્રમ્પ ખોટા છે. ટ્રમ્પ : મસ્કના વિરોધથી મને ફેર નથી પડતો મસ્ક : આ બિલથી અમેરિકા દેવાળિયું થઈ જશે મસ્કે વિવાદને આગળ વધાર્યો મીડિયા સાથેની વાતચીત સામે આવ્યા પછી મસ્કે ટ્વિટ કરીને લખ્યું કે, ટ્રમ્પ ખોટા છે. મને ટેક્સ બિલની કાંઈ ખબર જ નથી. મને ક્યારેય આ બિલ બતાવવામાં આવ્યું નથી અને અડધીરાત્રે એટલી ઝડપથી પસાર થઈ ગયું કે કોંગ્રેસના કોઈ સાંસદને બિલ વાંચવાનો મોકો પણ મળ્યો નહીં. આ પછી, મસ્કે ટ્રમ્પ વિરુદ્ધ ઘણી પોસ્ટ કરી. એક પોસ્ટમાં તેમણે લખ્યું- હું ન હોત તો ટ્રમ્પ ચૂંટણી હારી ગયા હોત. ડેમોક્રેટ્સે હાઉસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટિવ્સ પર કબજો કર્યો હોત અને રિપબ્લિકન્સે સેનેટ 51-49 ના માર્જિનથી જીતી લીધું હોત. આના પર ટ્રમ્પે જવાબ આપ્યો કે હું તો મસ્ક વગર પણ ચૂંટણી જીતી ગયો હોત. ટ્રમ્પના આ જવાબ પર, મસ્કે કહ્યું- સચ અ અનગ્રેટફૂલનેસ ! (આવી અહેસાન ફરોશી?) ટ્રમ્પ તાડૂક્યા, સબસીડી ખતમ કરી નાખીશ મસ્ક પછી ટ્રમ્પે પણ તેમના સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ટ્રુથ પરથી મસ્કને નિશાન બનાવ્યા અને જાણે તાડૂકીને કહેતા હોય તેવી ભાષામાં લખ્યું, સબસીડી ખતમ કરી નાખીશ... ટ્રમ્પ અટક્યા નહીં. આગળ લખ્યું- ઈલોનથી તો હું હેરાન થઈ ગયો હતો. મેં તેને ડોજ છોડી દેવાનું કહ્યું. મેં તેનો ઇલેક્ટ્રિક વાહન (EV)નો કોન્ટ્રાક્ટ પણ ખતમ કરી નાખ્યો. જેના કારણે લોકોને એવી ઇલેક્ટ્રિક કાર ખરીદવાની ફરજ પડી જે કોઈ ઇચ્છતું નહોતું. આપણા બજેટમાં અબજો ડોલર બચાવવાનો સૌથી સહેલો રસ્તો ઈલોનની સરકારી સબસિડી અને કોન્ટ્રાક્ટ ખતમ કરવાનો છે. મને આશ્ચર્ય તો એ વાતનું છે કે બાઈડેને આ કેમ ન કર્યું. હું તો મસ્કની કંપનીઓ સાથે યુએસ સરકારના તમામ કોન્ટ્રાક્ટ ખતમ કરી નાખીશ. મસ્ક ગાંજ્યા જાય એમ નથી, કહ્યું- હું ડ્રેગન સ્પેસક્રાફ્ટ અટકાવીશ ટ્રમ્પે સબસીડી ખતમ કરવાની ધમકી આપી તો મસ્કે પણ સામે ચીટીંયો ભરી લીધો. મસ્કે ટ્વિટ કરીને લખ્યું કે, રાષ્ટ્રપતિના મારો સરકારી કોન્ટ્રાક્ટ રદ્દ કરાવવા માગે છે. ભલે કરાવે. હું ય જોઈ લઈશ. મારી કંપની સ્પેસએક્સ પણ 'ડ્રેગન સ્પેસક્રાફ્ટ'ને બંધ કરી શકું છું. મસ્કે જેની ધમકી આપી તે ડ્રેગન સ્પેસક્રાફ્ટ નાસા માટે મહત્વનું છે. કારણ કે તે અવકાશયાત્રીઓ અને ઘણી મહત્વપૂર્ણ વસ્તુઓને ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન (ISS) સુધી પહોંચાડે છે. જો મસ્કે ખરેખર તેને બંધ કરી દે તો ISSનું ભવિષ્ય મુશ્કેલીમાં મુકાઈ જાય. મસ્કે બીજી પોસ્ટમાં લખ્યું- સરકારે ઇલેક્ટ્રિક વાહનો અને સોલાર એનર્જી માટે સબસીડીમાં કાપ મૂક્યો પણ તેલ-ગેસ કંપનીઓને મળતી સબસીડીમાં કાપ નથી મૂક્યો. આ યોગ્ય નથી. ઊલટું, મસ્કની જાળમાં ફસાતા જાય છે ટ્રમ્પ ઈલાન માઈલ્સ ચોંગ નામની વ્યક્તિએ ટ્વિટ કર્યું છે. તે લખે છે કે, રાષ્ટ્રપતિ Vs ઈલોન. મેં મારા રૂપિયા ઈલોન પર લગાવ્યા. ટ્રમ્પ સામે મહાભિયોગ લાવવો જોઈએ અને જે.ડી.વેન્સને રાષ્ટ્રપતિ બનાવવા જોઈએ. આના જવાબમાં મસ્કે લખ્યું કે, હા. આવું જ થવું જોઈએ. એનો મતલબ એવો થયો કે, મસ્ક ઈચ્છે છે કે રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ સામે મહાભિયોગ ચલાવવામાં આવે. મસ્ક જે કાંઈ લખે છે કે સમજી વિચારીને લખે છે. અંતે તો બિઝનેસમેન તો ખરા જ. મસ્ક પ્રોફેશનલ છે. ચાલાક છે. બધે પગ રાખે છે. નિયમ જ એવો છે કે રાષ્ટ્રપતિ સામે મહાભિયોગ ચાલે તો ઉપરાષ્ટ્રપતિ હોય એ જ રાષ્ટ્રપતિ બની જાય. છતાં મસ્કે વેન્સને સમર્થન આપ્યું. મસ્કે અત્યારથી જે.ડી.વેન્સ સાથે સંબંધો રાખવાનું શરૂ કરી દીધું છે. મસ્ક કેલ્યુલેટિવ ચાલ ચાલે છે. ઊલટું, અત્યારે ટ્રમ્પ જાળમાં ફસાતા જાય છે. મસ્ક પહેલું પત્તું ઉતર્યા, બાવન પાનાં ઉતરશે તે પહેલાં ટ્રમ્પ ખુરશી પર ઉતરી શકે ઈલોન મસ્કે નક્કી જ કરી લીધું છે કે ટ્રમ્પને પાડી દેવા. મસ્ક પહેલેથી જ ટ્રમ્પની સાથે રહ્યા છે. તે કેબિનેટમાં ન હોવા છતાં કેબિનેટ મિટિંગમાં હાજરી આપતા. ટ્રમ્પ વિશે ઈલોન મસ્ક ઘણાં રહસ્યો જાણે છે ને તે ધીમે ધીમે બહાર લાવશે. અત્યારે મસ્કે પહેલું પત્તું ઉતાર્યું છે. એ છે એપસ્ટીન સેક્સ સ્કેન્ડલ કેસ. મસ્કે એક્સ પર લખ્યું - હવે મોટો ખુલાસો કરવાનો સમય આવી ગયો છે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પનું નામ એપસ્ટીનની ફાઇલોમાં છે. આ જ કારણસર તેમને જાહેર કરવામાં આવ્યા નહોતા. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ, ગુડ ડે! મસ્કે એપસ્ટીન સાથે ટ્રમ્પનો એક વીડિયો પણ ફરીથી પોસ્ટ કર્યો છે. મસ્ક અને ટ્રમ્પના વિવાદમાં એપસ્ટીન કેસ ઘૂસ્યો છે, તે શું છે? તો જવાબ એ છે કે, એપસ્ટીન કેસ એક હાઇ-પ્રોફાઇલ ક્રિમીનલ કેસ છે જેમાં અમેરિકન અબજોપતિ જેફરી એપસ્ટીન પર સગીર છોકરીઓનું જાતીય શોષણ અને તસ્કરી કરવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો. આ કેસમાં વિશ્વભરના ઘણા હાઇ-પ્રોફાઇલ લોકોના નામ સામે આવ્યા હતા. આ કેસના વધારે રહસ્યો ત્યારે ખુલ્યા જ્યારે વર્જિનિયા ગિફ્રે નામની મહિલાએ આગળ આવીને ઘણા ખુલાસા કર્યા. આ મહિલાએ ઘટસ્ફોટ કર્યો કે, એપસ્ટીને મને 1999થી 2002 વચ્ચે ઘણા અબજોપતિને ખુશ કરવા મોકલી હતી. એમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ પણ હતા. જોકે, આ કેસ ચાલ્યો. જેફરી એપસ્ટીનને સજા થઈ ને 2019માં તેણે જેલમાં આપઘાત કરી લીધો. એ વખતે ટ્રમ્પ અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ હતા. ઈલોન મસ્કે જેફરી એપસ્ટીન કેસનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો તો ટ્રમ્પ અકળાઈ ઉઠ્યા. તેણે કહ્યું, મસ્ક પાગલ છે. અમેરિકામાં મંદીના પગરણ મંડાઈ ગયાં છે જ્યારે કમાણી કરતાં ખર્ચ વધી જાય છે ત્યારે ખાધ સર્જાય છે. અમેરિકાની ખાધ પહેલેથી જ મોટી છે. હાલમાં આ ખાધ 1.83 ટ્રિલિયન ડોલર છે. આ બિલ પછી તેમાં 600 બિલિયન ડોલર ખાધનો વધારે થઈ શકે છે. અમેરિકામાં મંદીના પગરણ દેખાઈ રહ્યા છે. જાન્યુઆરીમાં ટ્રમ્પે શપથ લીધા ત્યારે ડોલર ઈન્ડેક્સ 112 ડોલર હતો, આજે ડોલર ઈન્ડેક્સ ઘટીને 100થી નીચે 98 ડોલર થઈ ગયો છે. અમેરિકાની ઈકોનોમી છે તેટલું જ તેનું દેવું છે. છેલ્લે, 420 બિલિયન ડોલરનો માલિક છે ઈલોન મસ્ક. આ વિવાદ પછી ટેસ્લાના શેર 9% ડાઉન થતાં એક જ દિવસમાં મસ્કના 26 અબજ ડોલર ડૂબી ગયા છે. મસ્કના જેટલા રૂપિયા એક દિવસમાં ડૂબ્યા છે તે ટ્રમ્પની કુલ સંપત્તિથી પાંચગણા વધારે છે. સોમવારથી શુક્રવાર રાત્રે 8 વાગ્યે તમે જોતા રહો એડિટર્સ વ્યૂ... સોમવારે ફરી મળીશું. નમસ્કાર. (રિસર્ચઃ યશપાલ બક્ષી)