ચોમાસામાં કરિયાણું બગડી જાય છે?:જાણો અનાજ, દાળ અને મસાલાને ભેજ, ફૂગ અને ધનેડાથી બચાવવાની કમાલની રીતો
ટૂંક સમયમાં ચોમાસાનું આગમન થવાનું છે. ક્યાંક ઠંડા પવન રાહત આપશે તો ક્યાંક વાદળો વરસીને ગરમીથી રાહત આપશે. પણ આ ખુશનુમા વાતાવરણ પોતાની સાથે એક નવો પડકાર પણ લાવશે, જે છે રસોડામાં વધતો ભેજ અને ભીનાશ. આ ભેજ ધીમે ધીમે આપણા કરિયાણાને બગાડવાનું શરૂ કરે છે. બ્રેડમાં ફૂગ, લોટમાં ધનેડા, મસાલામાં ભીનાશ અને શાકભાજીનો સડો, આ બધી સમસ્યાઓ ચોમાસામાં સામાન્ય હોય છે. આવી સ્થિતિમાં આપણે કરિયાણા સહિતના ખાદ્યપદાર્થોને યોગ્ય રીતે યોગ્ય રીતે સંગ્રહ કરવો જરૂરી બની જાય છે, જેથી ચોમાસા દરમિયાન તેના સ્વાદ તો ન જ બદલે પણ તે આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે પણ સલામત રહે. તો આજે 'જીવનને સરળ બનાવો' કોલમમાં, આપણે ચોમાસા દરમિયાન કરિયાણાની વસ્તુઓને ભીનાશ અને ભેજથી કેવી રીતે બચાવવા તે વિશે વાત કરીશું? આ સાથે, આપણે એ પણ જાણીશું કે- પ્રશ્ન: ચોમાસામાં કરિયાણાની કઈ વસ્તુઓમાં ભેજ અને ફૂગ લાગવાનું જોખમ છે? જવાબ- ચોમાસાનો ભેજ ફક્ત દિવાલો કે કપડાંમાં જ નહીં પણ રસોડાના કબાટમાં પણ ચૂપચાપ ઘર બનાવી લે છે. ઘણી વખત આપણને ખ્યાલ પણ નથી આવતો અને ખાદ્ય પદાર્થો ભીના થઈ જાય છે, ફૂગ કે જંતુઓ થઈ જાય છે. કરિયાણાની કેટલીક વસ્તુઓ એવી હોય છે, જે આ ઋતુમાં સૌથી ઝડપથી બગડી જાય છે. તેમાં ફૂગ લાગી જાય છે અથવા તેનો સ્વાદ અને રંગ બદલાવા લાગે છે. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી સમજીએ કે ચોમાસા દરમિયાન કરિયાણાની કઈ વસ્તુઓ સૌથી વધુ કાળજીપૂર્વક રાખવાની જરૂર છે. પ્રશ્ન: ચોમાસામાં કરિયાણાને ભેજ અને જીવાતથી કેવી રીતે બચાવી શકાય? જવાબ- ચોમાસા દરમિયાન વધેલો ભેજ રસોડામાં રાખેલી ખાદ્ય ચીજોને ઝડપથી બગાડી શકે છે. કઠોળ, લોટ, મસાલા અને નમકીન જેવી વસ્તુઓ ભેજ શોષી શકે છે અને વાસી, ચીકણી અથવા ફૂગ લાગી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, કરિયાણાની વસ્તુઓ યોગ્ય રીતે સંગ્રહિત કરવી જરૂરી છે, જેથી તેનો સ્વાદ, પોષણ અને તાજગી અકબંધ રહે. થોડી સમજણ અને કેટલાક સ્માર્ટ હેક્સ રસોડાને ભીનાશથી બચાવી શકે છે. પ્રશ્ન: કઠોળ અને મીઠા (નમક)માં લીમડાના પાન કે તમાલપત્ર રાખવાથી શું થાય? જવાબ: લીમડાના પાન અને તમાલપત્ર કુદરતી એન્ટી-બેક્ટેરિયલ અને એન્ટી-ફંગલ ગુણોથી ભરપૂર હોય છે, જે આ ખાદ્ય પદાર્થોને લાંબા સમય સુધી સુરક્ષિત રાખે છે. પ્રશ્ન: રસોડામાં ભેજના સંકેતો કયા છે? જવાબ- રસોડામાં ભીનાશ કે ભેજના ઘણા સંકેતો હોઈ શકે છે, જેને અવગણવા નુકસાનકારક બની શકે છે. નીચે આપેલા ગ્રાફિકમાં મુખ્ય સંકેતો જાણીએ- પ્રશ્ન: શું ડબ્બામાં રાખેલી કે પેક કરેલી કરિયાણાની વસ્તુઓ પણ ખરાબ થઈ શકે છે? જવાબ- પેકિંગ ખોલ્યા પછી, ભેજ તેમાં પ્રવેશી શકે છે. ખાસ કરીને બિસ્કિટ, નાસ્તા, ડ્રાયફ્રુટ અથવા બ્રેડ જેવી વસ્તુઓમાં. તેને ખોલ્યા પછી, તેને યોગ્ય રીતે સીલ કરીને રાખવું અથવા ઝિપ લોક બેગ/એરટાઇટ કન્ટેનર (હવાચુસ્ત ડબ્બા)માં રાખવું જરૂરી છે. પ્રશ્ન- રસોડામાં ફંગલ ઇન્ફેક્શનથી બચવા માટે શું કરવું? જવાબ- રસોડામાં ફૂગ અને ભીનાશને રોકવા માટે, દર અઠવાડિયે રેક અને કબાટ સાફ કરો. સરકો (વિનેગર) અને પાણીના મિશ્રણથી સપાટીઓ સાફ કરો. કબાટમાં સિલિકા જેલના પેકેટ અથવા મીઠા (નમક)નો વાટકો રાખો, આ ભેજ શોષી લે છે. પ્રશ્ન- શું કોઈ ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો મદદ કરી શકે છે? જવાબ : હા, તમે રસોડામાં ડિહ્યુમિડિફાયર અથવા સિલિકા પેડ્સ/ભેજ શોષક ઉપકરણો રાખી શકો છો. આ રસોડામાં વધારાના ભેજને નિયંત્રિત કરે છે અને ફૂગ લાગવાની શક્યતા ઘટાડે છે. ડિહ્યુમિડિફાયર તે એક ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણ છે, જે હવામાંથી ભેજ ખેંચે છે અને તેને ઘટ્ટ (કન્ડેન્સ) કરે છે. તે ખાસ કરીને એવા વિસ્તારોમાં ઉપયોગી છે, જ્યાં ચોમાસા દરમિયાન ભેજનું સ્તર 70%થી ઉપર જાય છે. તે રસોડામાં ફૂગ, ગંધ, ચીકણાંપણું અને જંતુઓનું જોખમ ઘટાડે છે. ઇલેક્ટ્રિક સિલિકા જેલ કન્ટેનર સિલિકા જેલ એક ઉચ્ચ શોષક સામગ્રી (હાઈલી એબ્ઝોર્બેન્ટ મટિરિયલ) છે, જે પર્યાવરણમાંથી ભેજ શોષી લે છે. હવે બજારમાં આવા ઇલેક્ટ્રોનિક કન્ટેનર ઉપલબ્ધ છે, જેમાં રિચાર્જેબલ સિલિકા જેલ પેડ્સ હોય છે. જ્યારે આ પેડ્સ સંપૂર્ણપણે ભેજથી ભરાઈ જાય છે, ત્યારે તેને ગરમ કરીને ફરીથી વાપરી શકાય છે. સ્માર્ટ હ્યૂમિડિટી સેન્સર અને મોનિટર આ નાના ઉપકરણો છે, જે રસોડાના અથવા સ્ટોરેજ એરિયાના ભેજ અને તાપમાનનું સતત નિરીક્ષણ કરે છે. જ્યારે ભેજ ચોક્કસ સ્તરથી ઉપર વધે છે, ત્યારે તેઓ ચેતવણી આપે છે, જેનાથી સમયસર પગલાં લઈ શકાય છે. એક્ઝોસ્ટ ફેન અથવા વેન્ટિલેશન સિસ્ટમ ભલે આ એક સામાન્ય ઉપાય જેવું લાગે પણ રસોડામાં સારું વેન્ટિલેશન સુનિશ્ચિત કરવું એ પહેલું અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. એક્ઝોસ્ટ ફેન માત્ર ગરમી અને ગંધ જ દૂર નથી કરતા પણ અંદરથી ભેજ દૂર કરીને ફૂગના વિકાસને પણ અટકાવે છે.
ટૂંક સમયમાં ચોમાસાનું આગમન થવાનું છે. ક્યાંક ઠંડા પવન રાહત આપશે તો ક્યાંક વાદળો વરસીને ગરમીથી રાહત આપશે. પણ આ ખુશનુમા વાતાવરણ પોતાની સાથે એક નવો પડકાર પણ લાવશે, જે છે રસોડામાં વધતો ભેજ અને ભીનાશ. આ ભેજ ધીમે ધીમે આપણા કરિયાણાને બગાડવાનું શરૂ કરે છે. બ્રેડમાં ફૂગ, લોટમાં ધનેડા, મસાલામાં ભીનાશ અને શાકભાજીનો સડો, આ બધી સમસ્યાઓ ચોમાસામાં સામાન્ય હોય છે. આવી સ્થિતિમાં આપણે કરિયાણા સહિતના ખાદ્યપદાર્થોને યોગ્ય રીતે યોગ્ય રીતે સંગ્રહ કરવો જરૂરી બની જાય છે, જેથી ચોમાસા દરમિયાન તેના સ્વાદ તો ન જ બદલે પણ તે આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે પણ સલામત રહે. તો આજે 'જીવનને સરળ બનાવો' કોલમમાં, આપણે ચોમાસા દરમિયાન કરિયાણાની વસ્તુઓને ભીનાશ અને ભેજથી કેવી રીતે બચાવવા તે વિશે વાત કરીશું? આ સાથે, આપણે એ પણ જાણીશું કે- પ્રશ્ન: ચોમાસામાં કરિયાણાની કઈ વસ્તુઓમાં ભેજ અને ફૂગ લાગવાનું જોખમ છે? જવાબ- ચોમાસાનો ભેજ ફક્ત દિવાલો કે કપડાંમાં જ નહીં પણ રસોડાના કબાટમાં પણ ચૂપચાપ ઘર બનાવી લે છે. ઘણી વખત આપણને ખ્યાલ પણ નથી આવતો અને ખાદ્ય પદાર્થો ભીના થઈ જાય છે, ફૂગ કે જંતુઓ થઈ જાય છે. કરિયાણાની કેટલીક વસ્તુઓ એવી હોય છે, જે આ ઋતુમાં સૌથી ઝડપથી બગડી જાય છે. તેમાં ફૂગ લાગી જાય છે અથવા તેનો સ્વાદ અને રંગ બદલાવા લાગે છે. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી સમજીએ કે ચોમાસા દરમિયાન કરિયાણાની કઈ વસ્તુઓ સૌથી વધુ કાળજીપૂર્વક રાખવાની જરૂર છે. પ્રશ્ન: ચોમાસામાં કરિયાણાને ભેજ અને જીવાતથી કેવી રીતે બચાવી શકાય? જવાબ- ચોમાસા દરમિયાન વધેલો ભેજ રસોડામાં રાખેલી ખાદ્ય ચીજોને ઝડપથી બગાડી શકે છે. કઠોળ, લોટ, મસાલા અને નમકીન જેવી વસ્તુઓ ભેજ શોષી શકે છે અને વાસી, ચીકણી અથવા ફૂગ લાગી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, કરિયાણાની વસ્તુઓ યોગ્ય રીતે સંગ્રહિત કરવી જરૂરી છે, જેથી તેનો સ્વાદ, પોષણ અને તાજગી અકબંધ રહે. થોડી સમજણ અને કેટલાક સ્માર્ટ હેક્સ રસોડાને ભીનાશથી બચાવી શકે છે. પ્રશ્ન: કઠોળ અને મીઠા (નમક)માં લીમડાના પાન કે તમાલપત્ર રાખવાથી શું થાય? જવાબ: લીમડાના પાન અને તમાલપત્ર કુદરતી એન્ટી-બેક્ટેરિયલ અને એન્ટી-ફંગલ ગુણોથી ભરપૂર હોય છે, જે આ ખાદ્ય પદાર્થોને લાંબા સમય સુધી સુરક્ષિત રાખે છે. પ્રશ્ન: રસોડામાં ભેજના સંકેતો કયા છે? જવાબ- રસોડામાં ભીનાશ કે ભેજના ઘણા સંકેતો હોઈ શકે છે, જેને અવગણવા નુકસાનકારક બની શકે છે. નીચે આપેલા ગ્રાફિકમાં મુખ્ય સંકેતો જાણીએ- પ્રશ્ન: શું ડબ્બામાં રાખેલી કે પેક કરેલી કરિયાણાની વસ્તુઓ પણ ખરાબ થઈ શકે છે? જવાબ- પેકિંગ ખોલ્યા પછી, ભેજ તેમાં પ્રવેશી શકે છે. ખાસ કરીને બિસ્કિટ, નાસ્તા, ડ્રાયફ્રુટ અથવા બ્રેડ જેવી વસ્તુઓમાં. તેને ખોલ્યા પછી, તેને યોગ્ય રીતે સીલ કરીને રાખવું અથવા ઝિપ લોક બેગ/એરટાઇટ કન્ટેનર (હવાચુસ્ત ડબ્બા)માં રાખવું જરૂરી છે. પ્રશ્ન- રસોડામાં ફંગલ ઇન્ફેક્શનથી બચવા માટે શું કરવું? જવાબ- રસોડામાં ફૂગ અને ભીનાશને રોકવા માટે, દર અઠવાડિયે રેક અને કબાટ સાફ કરો. સરકો (વિનેગર) અને પાણીના મિશ્રણથી સપાટીઓ સાફ કરો. કબાટમાં સિલિકા જેલના પેકેટ અથવા મીઠા (નમક)નો વાટકો રાખો, આ ભેજ શોષી લે છે. પ્રશ્ન- શું કોઈ ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો મદદ કરી શકે છે? જવાબ : હા, તમે રસોડામાં ડિહ્યુમિડિફાયર અથવા સિલિકા પેડ્સ/ભેજ શોષક ઉપકરણો રાખી શકો છો. આ રસોડામાં વધારાના ભેજને નિયંત્રિત કરે છે અને ફૂગ લાગવાની શક્યતા ઘટાડે છે. ડિહ્યુમિડિફાયર તે એક ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણ છે, જે હવામાંથી ભેજ ખેંચે છે અને તેને ઘટ્ટ (કન્ડેન્સ) કરે છે. તે ખાસ કરીને એવા વિસ્તારોમાં ઉપયોગી છે, જ્યાં ચોમાસા દરમિયાન ભેજનું સ્તર 70%થી ઉપર જાય છે. તે રસોડામાં ફૂગ, ગંધ, ચીકણાંપણું અને જંતુઓનું જોખમ ઘટાડે છે. ઇલેક્ટ્રિક સિલિકા જેલ કન્ટેનર સિલિકા જેલ એક ઉચ્ચ શોષક સામગ્રી (હાઈલી એબ્ઝોર્બેન્ટ મટિરિયલ) છે, જે પર્યાવરણમાંથી ભેજ શોષી લે છે. હવે બજારમાં આવા ઇલેક્ટ્રોનિક કન્ટેનર ઉપલબ્ધ છે, જેમાં રિચાર્જેબલ સિલિકા જેલ પેડ્સ હોય છે. જ્યારે આ પેડ્સ સંપૂર્ણપણે ભેજથી ભરાઈ જાય છે, ત્યારે તેને ગરમ કરીને ફરીથી વાપરી શકાય છે. સ્માર્ટ હ્યૂમિડિટી સેન્સર અને મોનિટર આ નાના ઉપકરણો છે, જે રસોડાના અથવા સ્ટોરેજ એરિયાના ભેજ અને તાપમાનનું સતત નિરીક્ષણ કરે છે. જ્યારે ભેજ ચોક્કસ સ્તરથી ઉપર વધે છે, ત્યારે તેઓ ચેતવણી આપે છે, જેનાથી સમયસર પગલાં લઈ શકાય છે. એક્ઝોસ્ટ ફેન અથવા વેન્ટિલેશન સિસ્ટમ ભલે આ એક સામાન્ય ઉપાય જેવું લાગે પણ રસોડામાં સારું વેન્ટિલેશન સુનિશ્ચિત કરવું એ પહેલું અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. એક્ઝોસ્ટ ફેન માત્ર ગરમી અને ગંધ જ દૂર નથી કરતા પણ અંદરથી ભેજ દૂર કરીને ફૂગના વિકાસને પણ અટકાવે છે.
What's Your Reaction?
Suraj Singh
hello
