વિમાન આકાશમાં ઝંઝાવાતમાં ફસાય ત્યારે?:જાણો વિશ્વનાં 5 મોટા ફ્લાઇટ ટર્બ્યુલન્સ; તે ક્યારે ખતરનાક બને? જાણો નિષ્ણાતો પાસેથી 13 મહત્ત્વની સલામતી ટિપ્સ
21 મેના રોજ, દિલ્હીથી શ્રીનગર જતી ઇન્ડિગો ફ્લાઇટ 6E 2142 ખરાબ હવામાનને કારણે ટર્બ્યુલન્સમાં ફસાઈ ગઈ. ફ્લાઇટમાં જોરદાર આંચકા આવવા લાગ્યા, જેના કારણે મુસાફરોમાં ભય ફેલાયો અને લોકો ચીસો પાડવા લાગ્યા. ફ્લાઇટમાં 227 મુસાફરો અને ક્રૂ મેમ્બર્સ હતા. પરિસ્થિતિ એટલી ખરાબ થઈ ગઈ કે પાયલટે પાકિસ્તાન પાસે હવાઈ ક્ષેત્રનો ઉપયોગ કરવાની પરવાનગી માગવી પડી, પરંતુ તેને ના પાડી દેવામાં આવી. કોઈક રીતે પાયલોટે શ્રીનગરમાં ફ્લાઇટનું ઇમરજન્સી લેન્ડિંગ કરાવ્યું. આવા અકસ્માતો દર્શાવે છે કે ફ્લાઇટ દરમિયાન હવામાં થતી ગડબડ પણ એક મોટી સમસ્યા બની શકે છે. તેથી, એ મહત્ત્વનું છે કે આપણે ફક્ત ટર્બ્યુલન્સ જ નહીં, પણ તેની સાથે સંકળાયેલી સલામતી સૂચનાઓને પણ સમજીએ. તો ચાલો આજે કામના સમાચાર માં વાત કરીએ, પ્લેન ટર્બ્યુલન્સ શું છે? તમે એ પણ જાણશો કે- નિષ્ણાત: મોહમ્મદ ફરહાન હૈદર રિઝવી, આસિસ્ટન્ટ મેનેજર, એરપોર્ટ ઓપરેશન્સ અને ગ્રાહક સેવા, નવી દિલ્હી પ્રશ્ન- ફ્લાઇટ ટર્બ્યુલન્સ શું છે અને તે શા માટે થાય છે? જવાબ: જ્યારે વિમાન હવામાં ઊડી રહ્યું હોય અને અચાનક પવનની ગતિ અથવા દિશા બદલાઈ જાય, ત્યારે વિમાન ધ્રુજવા લાગે છે. આ ગતિને 'ટર્બ્યુલન્સ' કહેવામાં આવે છે. જ્યારે વિમાનના માર્ગમાં મજબૂત, તોફાની અથવા વહેતી હવા આવે છે ત્યારે આવું થાય છે. આના કારણે વિમાન થોડું ઉપર-નીચે અથવા ડાબે-જમણે ધ્રુજવા લાગે છે. આ આંચકા ક્યારેક ડરામણા લાગે છે, પરંતુ મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં તે ખતરનાક નથી હોતા કારણ કે વિમાનો ખાસ કરીને આવી પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે રચાયેલ છે. આ માટે પાઇલટ્સ પણ સંપૂર્ણ તાલીમ પામેલા હોય છે. પ્રશ્ન: તોફાન ક્યારે મોટા અકસ્માતોનું કારણ બન્યું છે? જવાબ: હવાઈ મુસાફરી દરમિયાન હવામાનની સમસ્યાઓને કારણે ટર્બ્યુલન્સ થાય છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં તે ગંભીર અકસ્માતોનું કારણ પણ બન્યું છે. નીચેના ગ્રાફિકમાં તમે કેટલાક મોટા અકસ્માતોની યાદી જોઈ શકો છો. પ્રશ્ન: કઈ પરિસ્થિતિમાં ફ્લાઇટમાં ટર્બ્યુલન્સના વધુ બનાવો બને છે? જવાબ: મુસાફરો માટે ટર્બ્યુલન્સ એક ડરામણો અનુભવ બની જાય છે. ઘણીવાર લોકો વિચારે છે કે આ એક ટેકનિકલ ખામી છે, પરંતુ વાસ્તવમાં તે હવામાન સંબંધિત એક સામાન્ય પ્રક્રિયા છે. આ આંચકા ક્યારેક હળવા હોય છે તો ક્યારેક એટલા તીવ્ર હોય છે કે વિમાન થોડા સમય માટે નિયંત્રણ બહાર જઈ શકે છે. કયા હવામાન કે પરિસ્થિતિમાં વધુ તોફાન હોય છે તે જાણવું મહત્ત્વપૂર્ણ છે, જેથી મુસાફરી દરમિયાન માનસિક રીતે તૈયાર રહી શકાય. પ્રશ્ન: ફ્લાઇટમાં ટર્બ્યુલન્સ ક્યારે ખતરનાક બની શકે છે? જવાબ: વિમાનો આવી પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે રચાયેલ છે. જોકે, કેટલીક પરિસ્થિતિઓમાં, તે ખતરનાક પણ બની શકે છે. જેમ કે- પ્રશ્ન: ફ્લાઇટમાં ટર્બ્યુલન્સ દરમિયાન મુસાફરોએ કઈ બાબતો ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ? જવાબ: હવાઈ મુસાફરી દરમિયાન આવતા આંચકા અચાનક આવે છે અને ક્યારેક ડરામણા પણ લાગે છે. પરંતુ મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં આ સામાન્ય હોય છે અને વિમાન માટે કોઈ મોટો ખતરો નથી. આવી પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે વિમાન અને ક્રૂ સંપૂર્ણપણે તાલીમ પામેલા છે, પરંતુ મુસાફરોની સતર્કતા પણ એટલી જ જરૂરી છે. આવી સ્થિતિમાં, ગભરાવાને બદલે, તમે કેટલીક સરળ સાવચેતીઓ લઈને તમારી સલામતી સુનિશ્ચિત કરી શકો છો. પ્રશ્ન: તોફાનના કિસ્સામાં પાઇલટ પાસે કયા વિકલ્પો હોય છે? જવાબ: તોફાન દરમિયાન, પાઇલટ પાસે ઘણા વિકલ્પો હોય છે જેના દ્વારા તે મુસાફરો અને વિમાનની સલામતી સુનિશ્ચિત કરી શકે છે. આ વિકલ્પો તોફાનની તીવ્રતા પર આધાર રાખે છે. મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં પાઇલટ્સ આ વિકલ્પ પસંદ કરે છે. ઊંચાઈ બદલવી જો ટર્બ્યુલન્સ ચોક્કસ સ્તરે હોય, તો પાઇલટ્સ ઉપર અથવા નીચે ઉડાન ભરીને તેનાથી બચવાનો પ્રયાસ કરે છે. રૂટ ડાયવર્ઝન હવામાન રડાર અથવા એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ (ATC) ની મદદથી, પાઇલટ્સ ખરાબ હવામાન અથવા તોફાનથી બચવા માટે પોતાનો રસ્તો થોડો બદલી શકે છે. ગતિ નિયંત્રણ ટર્બ્યુલન્સ દરમિયાન, પાઇલટ્સ વિમાનની ગતિને 'ટર્બ્યુલન્સ પેનિટ્રેશન સ્પીડ' સુધી ઘટાડી દે છે, જે આંચકાઓની અસર ઘટાડે છે. સીટ બેલ્ટ ચાલુ કરોનું ચિહ્ન પાઇલટ્સ મુસાફરો અને ક્રૂને ચેતવણી આપવા માટે સીટ બેલ્ટનું ચિહ્ન ચાલુ કરે છે જેથી કોઈ ઊભું રહીને ઘાયલ ન થાય. ATC સાથે માહિતી શેર કરવી જો કોઈ ચોક્કસ રૂટ પર ટર્બ્યુલન્સ આવે છે, તો પાઇલટ્સ તેની જાણ ATC ને કરે છે જેથી પાછળ આવતી ફ્લાઇટ્સને સમયસર ચેતવણી આપી શકાય. ઉપરાંત, કટોકટીની સ્થિતિમાં પણ ઉતરાણ કરવામાં આવે છે. જેટ સ્ટ્રીમ્સ અને વિન્ડ શીયર સામે રક્ષણ પાઇલોટ્સ ઉચ્ચ-સ્તરીય જેટ સ્ટ્રીમ્સ અને તીવ્ર પવનના દબાણના અહેવાલો પર નજર રાખીને અગાઉથી એસ્કેપ રૂટની યોજના બનાવે છે. પ્રશ્ન: શું પાઇલટને અગાઉથી ખબર હોય છે કે ટર્બ્યુલન્સ થવાનું છે? જવાબ: ઘણી વખત પાઇલટને અગાઉથી સંકેત મળે છે કે આગળ તોફાન થઈ શકે છે, પરંતુ દર વખતે આ શક્ય નથી. આવી સ્થિતિમાં, પાઇલટ્સ આ પદ્ધતિઓ દ્વારા ટર્બ્યુલન્સ શોધી કાઢે છે. ઉડાન પહેલા હવામાન અહેવાલ (પાયલોટ બ્રીફિંગ્સ): ઉડાન પહેલાં, પાઇલટ્સ હવામાન સંબંધિત સંપૂર્ણ માહિતી લે છે, જેમાં સંભવિત ટર્બ્યુલન્સ ઝોનનો પણ ઉલ્લેખ છે. એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ તરફથી ચેતવણી: જો બીજી ફ્લાઇટ રસ્તામાં તોફાનનો સામનો કરે છે, તો તેઓ એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ દ્વારા અન્ય પાઇલટ્સને ચેતવણી આપે છે. જેટ સ્ટ્રીમ અને વિન્ડ શીયર ડેટા: પાઇલટ્સ તેમની ફ્લાઇટ યોજનાઓમાં પવનની ગતિ અને દિશા, ઊંચાઈ અને દિશાનું વિશ્લેષણ કરે છે, જેથી તેઓ ટર્બ્યુલન્સની આગાહી કરી શકે. જોકે, ક્લિયર એર ટર્બ્યુલન્સ (CAT) જેવી પરિસ્થિતિઓ ચેતવણી વિના પણ થઈ શકે છે કારણ કે તે વાદળો વિના થાય છે અને ક્યારેક રડાર પર દેખાતી નથી.
21 મેના રોજ, દિલ્હીથી શ્રીનગર જતી ઇન્ડિગો ફ્લાઇટ 6E 2142 ખરાબ હવામાનને કારણે ટર્બ્યુલન્સમાં ફસાઈ ગઈ. ફ્લાઇટમાં જોરદાર આંચકા આવવા લાગ્યા, જેના કારણે મુસાફરોમાં ભય ફેલાયો અને લોકો ચીસો પાડવા લાગ્યા. ફ્લાઇટમાં 227 મુસાફરો અને ક્રૂ મેમ્બર્સ હતા. પરિસ્થિતિ એટલી ખરાબ થઈ ગઈ કે પાયલટે પાકિસ્તાન પાસે હવાઈ ક્ષેત્રનો ઉપયોગ કરવાની પરવાનગી માગવી પડી, પરંતુ તેને ના પાડી દેવામાં આવી. કોઈક રીતે પાયલોટે શ્રીનગરમાં ફ્લાઇટનું ઇમરજન્સી લેન્ડિંગ કરાવ્યું. આવા અકસ્માતો દર્શાવે છે કે ફ્લાઇટ દરમિયાન હવામાં થતી ગડબડ પણ એક મોટી સમસ્યા બની શકે છે. તેથી, એ મહત્ત્વનું છે કે આપણે ફક્ત ટર્બ્યુલન્સ જ નહીં, પણ તેની સાથે સંકળાયેલી સલામતી સૂચનાઓને પણ સમજીએ. તો ચાલો આજે કામના સમાચાર માં વાત કરીએ, પ્લેન ટર્બ્યુલન્સ શું છે? તમે એ પણ જાણશો કે- નિષ્ણાત: મોહમ્મદ ફરહાન હૈદર રિઝવી, આસિસ્ટન્ટ મેનેજર, એરપોર્ટ ઓપરેશન્સ અને ગ્રાહક સેવા, નવી દિલ્હી પ્રશ્ન- ફ્લાઇટ ટર્બ્યુલન્સ શું છે અને તે શા માટે થાય છે? જવાબ: જ્યારે વિમાન હવામાં ઊડી રહ્યું હોય અને અચાનક પવનની ગતિ અથવા દિશા બદલાઈ જાય, ત્યારે વિમાન ધ્રુજવા લાગે છે. આ ગતિને 'ટર્બ્યુલન્સ' કહેવામાં આવે છે. જ્યારે વિમાનના માર્ગમાં મજબૂત, તોફાની અથવા વહેતી હવા આવે છે ત્યારે આવું થાય છે. આના કારણે વિમાન થોડું ઉપર-નીચે અથવા ડાબે-જમણે ધ્રુજવા લાગે છે. આ આંચકા ક્યારેક ડરામણા લાગે છે, પરંતુ મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં તે ખતરનાક નથી હોતા કારણ કે વિમાનો ખાસ કરીને આવી પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે રચાયેલ છે. આ માટે પાઇલટ્સ પણ સંપૂર્ણ તાલીમ પામેલા હોય છે. પ્રશ્ન: તોફાન ક્યારે મોટા અકસ્માતોનું કારણ બન્યું છે? જવાબ: હવાઈ મુસાફરી દરમિયાન હવામાનની સમસ્યાઓને કારણે ટર્બ્યુલન્સ થાય છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં તે ગંભીર અકસ્માતોનું કારણ પણ બન્યું છે. નીચેના ગ્રાફિકમાં તમે કેટલાક મોટા અકસ્માતોની યાદી જોઈ શકો છો. પ્રશ્ન: કઈ પરિસ્થિતિમાં ફ્લાઇટમાં ટર્બ્યુલન્સના વધુ બનાવો બને છે? જવાબ: મુસાફરો માટે ટર્બ્યુલન્સ એક ડરામણો અનુભવ બની જાય છે. ઘણીવાર લોકો વિચારે છે કે આ એક ટેકનિકલ ખામી છે, પરંતુ વાસ્તવમાં તે હવામાન સંબંધિત એક સામાન્ય પ્રક્રિયા છે. આ આંચકા ક્યારેક હળવા હોય છે તો ક્યારેક એટલા તીવ્ર હોય છે કે વિમાન થોડા સમય માટે નિયંત્રણ બહાર જઈ શકે છે. કયા હવામાન કે પરિસ્થિતિમાં વધુ તોફાન હોય છે તે જાણવું મહત્ત્વપૂર્ણ છે, જેથી મુસાફરી દરમિયાન માનસિક રીતે તૈયાર રહી શકાય. પ્રશ્ન: ફ્લાઇટમાં ટર્બ્યુલન્સ ક્યારે ખતરનાક બની શકે છે? જવાબ: વિમાનો આવી પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે રચાયેલ છે. જોકે, કેટલીક પરિસ્થિતિઓમાં, તે ખતરનાક પણ બની શકે છે. જેમ કે- પ્રશ્ન: ફ્લાઇટમાં ટર્બ્યુલન્સ દરમિયાન મુસાફરોએ કઈ બાબતો ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ? જવાબ: હવાઈ મુસાફરી દરમિયાન આવતા આંચકા અચાનક આવે છે અને ક્યારેક ડરામણા પણ લાગે છે. પરંતુ મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં આ સામાન્ય હોય છે અને વિમાન માટે કોઈ મોટો ખતરો નથી. આવી પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે વિમાન અને ક્રૂ સંપૂર્ણપણે તાલીમ પામેલા છે, પરંતુ મુસાફરોની સતર્કતા પણ એટલી જ જરૂરી છે. આવી સ્થિતિમાં, ગભરાવાને બદલે, તમે કેટલીક સરળ સાવચેતીઓ લઈને તમારી સલામતી સુનિશ્ચિત કરી શકો છો. પ્રશ્ન: તોફાનના કિસ્સામાં પાઇલટ પાસે કયા વિકલ્પો હોય છે? જવાબ: તોફાન દરમિયાન, પાઇલટ પાસે ઘણા વિકલ્પો હોય છે જેના દ્વારા તે મુસાફરો અને વિમાનની સલામતી સુનિશ્ચિત કરી શકે છે. આ વિકલ્પો તોફાનની તીવ્રતા પર આધાર રાખે છે. મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં પાઇલટ્સ આ વિકલ્પ પસંદ કરે છે. ઊંચાઈ બદલવી જો ટર્બ્યુલન્સ ચોક્કસ સ્તરે હોય, તો પાઇલટ્સ ઉપર અથવા નીચે ઉડાન ભરીને તેનાથી બચવાનો પ્રયાસ કરે છે. રૂટ ડાયવર્ઝન હવામાન રડાર અથવા એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ (ATC) ની મદદથી, પાઇલટ્સ ખરાબ હવામાન અથવા તોફાનથી બચવા માટે પોતાનો રસ્તો થોડો બદલી શકે છે. ગતિ નિયંત્રણ ટર્બ્યુલન્સ દરમિયાન, પાઇલટ્સ વિમાનની ગતિને 'ટર્બ્યુલન્સ પેનિટ્રેશન સ્પીડ' સુધી ઘટાડી દે છે, જે આંચકાઓની અસર ઘટાડે છે. સીટ બેલ્ટ ચાલુ કરોનું ચિહ્ન પાઇલટ્સ મુસાફરો અને ક્રૂને ચેતવણી આપવા માટે સીટ બેલ્ટનું ચિહ્ન ચાલુ કરે છે જેથી કોઈ ઊભું રહીને ઘાયલ ન થાય. ATC સાથે માહિતી શેર કરવી જો કોઈ ચોક્કસ રૂટ પર ટર્બ્યુલન્સ આવે છે, તો પાઇલટ્સ તેની જાણ ATC ને કરે છે જેથી પાછળ આવતી ફ્લાઇટ્સને સમયસર ચેતવણી આપી શકાય. ઉપરાંત, કટોકટીની સ્થિતિમાં પણ ઉતરાણ કરવામાં આવે છે. જેટ સ્ટ્રીમ્સ અને વિન્ડ શીયર સામે રક્ષણ પાઇલોટ્સ ઉચ્ચ-સ્તરીય જેટ સ્ટ્રીમ્સ અને તીવ્ર પવનના દબાણના અહેવાલો પર નજર રાખીને અગાઉથી એસ્કેપ રૂટની યોજના બનાવે છે. પ્રશ્ન: શું પાઇલટને અગાઉથી ખબર હોય છે કે ટર્બ્યુલન્સ થવાનું છે? જવાબ: ઘણી વખત પાઇલટને અગાઉથી સંકેત મળે છે કે આગળ તોફાન થઈ શકે છે, પરંતુ દર વખતે આ શક્ય નથી. આવી સ્થિતિમાં, પાઇલટ્સ આ પદ્ધતિઓ દ્વારા ટર્બ્યુલન્સ શોધી કાઢે છે. ઉડાન પહેલા હવામાન અહેવાલ (પાયલોટ બ્રીફિંગ્સ): ઉડાન પહેલાં, પાઇલટ્સ હવામાન સંબંધિત સંપૂર્ણ માહિતી લે છે, જેમાં સંભવિત ટર્બ્યુલન્સ ઝોનનો પણ ઉલ્લેખ છે. એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ તરફથી ચેતવણી: જો બીજી ફ્લાઇટ રસ્તામાં તોફાનનો સામનો કરે છે, તો તેઓ એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ દ્વારા અન્ય પાઇલટ્સને ચેતવણી આપે છે. જેટ સ્ટ્રીમ અને વિન્ડ શીયર ડેટા: પાઇલટ્સ તેમની ફ્લાઇટ યોજનાઓમાં પવનની ગતિ અને દિશા, ઊંચાઈ અને દિશાનું વિશ્લેષણ કરે છે, જેથી તેઓ ટર્બ્યુલન્સની આગાહી કરી શકે. જોકે, ક્લિયર એર ટર્બ્યુલન્સ (CAT) જેવી પરિસ્થિતિઓ ચેતવણી વિના પણ થઈ શકે છે કારણ કે તે વાદળો વિના થાય છે અને ક્યારેક રડાર પર દેખાતી નથી.
What's Your Reaction?
Suraj Singh
hello
